Andvari - 01.10.1960, Blaðsíða 90

280
HELGI SÆMUNDSSON
ANDVARI
Undirheima tún og torg
tindruðu í Ijósaflóði,
og eg sá, hvar álfaborg
öll i töfrum glóði.
Eða eggjunin í tilefni af falli Ólafs
Daviðssonar:
En fræði og sagnir sögulands
sakna manns úr ranni.
Viltu taka upp verkin hans
og verða þar að manni?
„Jarðnesk ljóð“ eru úrval kvæða Vil-
hjálms frá Skáholti, en bækur hans fjórar
talsins og höfundurinn löngu kunnur af
skáldskap sínum. Valið héfur tekizt ágæt-
lega, og gildi bókarinnar reynist sýnu
meira en margur ætlar í fljótu liragði.
Undirritaður komst einhvern tíma svo að
orði um Vilhjálm frá Skáholti, að hann
væri meingallað stórskáld. Einhverjum
þótti umsögnin hæpin, enda skal hún
ekki boðin fram sem trúaratriði, en ég
biðst engrar afsökunar á niðurstöðunni.
Vilhjálmur kann ekki fágaða og smá-
munalega vandvirkni í Ijóðagerð sinni,
en kvæði hans glitra víða af skáldskap,
því að hann nemur og skynjar umhverfi
og örlög öðru vísi en samferðamenn. Þar
er boðskapurinn aðalatriðið, lífsskoðun
Vilhjálms, sem er persónuleg heimspeki
og hann túlkar einarðlega og eftirminni-
lega. Hugkvæmni skáldsins fellur og vel
að frumlegri túlkun og djarfri afstöðu.
Þetta er reynt að rekja í formála „Jarð-
neskra ljóða“, enda vísast til hans um
frekari afstöðu mína til skáldskapar Vil-
hjálms frá Skáholti. Og eitt er ótvírætt:
Honum liggur þungt á bjarta ýmislegt,
sem á erindi við samtíð og samfélag. Allt
þetta vcldur því, að kvæðum Vilhjálms
cr gaumur gefinn, þó að á þeim séu
nokkrir smíðagallar. Elann hefur ekki að-
eins komizt meistaralega að orði um
sjálfan sig og Jesúm Krist, enda þótt
samanburðurinn á þeim muni víðfræg-
asta ályktun hans. Vilhjálmur er mein-
gallað stórskáld. Forskeytin orka kannski
tvímælis, en munu samt nærri lagi.
Almenna bókafélagið gaf út um jóla-
leytið í fyrra talplötu með ljóðalestri sex
ungra skálda, Einars Braga, Hannesar
Péturssonar, Jóns Óslcars, Matthíasar Jo-
hannessens, Sigurðar A. Magnússonar og
Stcfáns Harðar Grímssonar. Þeim, sem
betur treysta augunum en eyrunum,
standa kvæðin til boða í kverinu „6 ljóð-
skáld". Þar kennist glöggt, hvað vinnu-
brögð ungskáldanna eru gerólík, þó að
aldursmunurinn sé harla lítill. Ljóða-
valið, sem mun að mestu leyti á ábyrgð
höfundanna, virðist sæmilega heppnað.
Eiríkur Hreinn Finnbogason hefur geng-
izt fyrir gestaboðinu og segist í formáls-
orðum hafa boðið átta skáldum til þátt-
töku, en sex þau fyrrnefndu sinntu kurt-
eisinni. Þau eiga hér vel heima. Hannes
Pétursson og Stefán Ilörður Grímsson
kunna bezt að velja, en Jón Óskar geldur
þeirrar hógværðar sinnar að koma aðeins
sex kvæðum á framfæri í stað tólf. Þó
eru þetta bærileg sýnishorn af skáldskap
hans. Einar Bragi, Matthías og Sigurður
hafa og lagt sig fram um valið miðað við
aðstæður, ef undan er skilin sú hand-
vömm Sigurðar að týna sínu skásta ljóði,
sem er Slóðin. Skerfur Einars Braga
myndi til dæmis mun minni, ef Spuna-
konur vantaði, svo mjög sem það ber af
kvæðum „Regns í maí“. En þetta var
útúrdúr. Mestu máli skiptir, að „6 ljóð-
skáld“ er á sína vísu skemmtilegt sýnis-
kver. Almenna bókafélagið ætti að bjóða
fleiri ungskáldum á sams konar lesþing.
„Rímnavaka" kallast sýnisbók rímna
á 20. öld, en til hennar hefur safnað
Sveinbjörn Beinteinsson á Draghálsi og
ritað að henni snotran formála um ævin-
týri íslenzku rímnanna. Nafnval bókar-
innar fær ckki alls kostar staðizt. Fæst