Andvari - 01.10.1960, Blaðsíða 56

246
RAGNAR JÓHANNESSON
ANDVARI
á íslenzku, nema: „Hvað er klukkanr"
en á henni þurfti hann oft að halda, því
að enga klukku hafði skáldið meðferðis.
Hér verður engin tilraun gerð til að
lýsa skáldskap W. H. Audens né rithöf-
undarferli. Til þess skortir mig bæði
þekkingu og heimildargögn. Nægir að
geta þess, að hann var, á þessum árum,
á hraðri leið til heimsfrægðar, og var
þegar orðinn einna kunnastur yngri Ijóð-
skálda í Englandi. Mikið nýjabragð þótti
að ljóðum hans; hann fór í ýmsu lítt
troðnar hrautir, enda skiptar skoðanir um
verk hans. Idann var róttækur í skoðun-
um, en þó segir stallbróðir hans, Stephen
Spender, hann aldrei hafa orðið hrein-
ræktaðan kommúnista. Hann fór til
Spánar, meðan borgarastyrjöldin þar stóð
yfir, og gerðist sjálfboðaliði í her stjórnar-
sinna, ók sjúkrabifreið. Upp úr heims-
styrjöldinni dvaldist hann árum saman
í Bandaríkjunum. En fyrir fjórum árum
var hann gerður heiðursprófessor í skáld-
skap við sjálfan Oxford-háskóla. Er sagt,
að Auden prófessor hafi lýst þessu nýja
starfi sínu með þessari setningu: „Próf-
essor — það er maður, sem talar í svefni
— annarra."
Hann kom hingað til lands sumarið
1936 og dvaldist hér nokkrar vikur, áður
en félagi hans, Louis MacNiece, kom,
og ferðuðust þeir saman eftir það. Þeir
gáfu síðan út saman bókina „Letters
from Iceland", og er hún mestmegnis
eftir Auden. Þetta er öðrum þræði ferða-
saga og landslýsing, en líka er þar mikið
af skáldskap og hugleiðingum, sem koma
íslandi lítt eða ekki við.
Auden mun hafa haft spurnir af ýms-
um mönnum hér, áður en hann kom,
t. d. Sigurði Nordal og Kristni Andrés-
syni. Kynntu þeir hann síðan mönnum,
sem ætla mætti, að honum þætti fengur
í að kynnast.
Það var víst Nordal, sem tókst á hend-
ur að útvega Auden fylgdarmenn um
landið, og kom honum þá eðlilega í hug
að leita til nemenda sinna í háskólan-
um. Sjálfsagt hefðu margir verið fúsir
til að vera túlkar skáldsins og fylgdar-
menn, svo frægs andans manns, en bögg-
ull fylgdi því skammrifi, því að segja
mátti, að starf þetta væri meira til
„frægðar en langlífis", því að kaup vildi
skáldið ekkert horga, umfram ferða-
kostnað, fæði og gistingu. Sennilega hefir
hann ekki verið ýkja fjáður maður, enda
lagði hann nokkuð í kostnað vegna tíðra
langferðalaga, og fast starf hafði hann
ekki með höndum, þegar hér var komið
sögu. Auk þess var maðurinn sparsamur,
eins og enn mun sagt verða. Lögð var
áherzla á það, þegar við vorum ráðnir
til Audens, að við ættum að vera félagar
hans og samfylgdarmenn fremur en
túlkar, og má til sanns vegar færa, að það
urðum við líka, og furðu þolinmóður var
hann líka, þótt enskukunnáttan reyndist
stundum af skornum skammti. En smeyk-
ur er ég um, að einhvern tíma hcfði hann
lent í vandræðum á ferðalagi sínu, alger-
lega ókunnugur íslenzkum samgöngu-
háttum, kunnandi ekki annað í íslenzku
en: „Hvað er klukkan?"
Þrátt fyrir það, að lítil fjárvon væri i
Auden, gekk nokkuð greiðlega að útvega
honum fylgdarmenn úr hinum fámenna
hópi norrænustúdenta. Varð það að ráði,
að Ólafur Briem færi með Iionum austur
fyrir fjall, en ég norður og austur. (Ólaf'
ur hafði lokið meistaraprófi þá fyrir fá'
um vikum). Mér gekk vmislegt til að
taka þessu tilboði, þótt ekki væri það
févænlegt: Idér gafst tækifæri til að kynn-
ast þekktu útlendu skáldi, en hugurinn
var mjög við skáldskap á þeim áruni;
kostur gafst á að hitta gamla kunningja
á fornum slóðum og kanna nýjar a
Austurlandi; loks var ákveðin stúlka þa
austur á Fjörðum, sem mér lék mjög