Andvari

Árgangur

Andvari - 01.10.1960, Blaðsíða 19

Andvari - 01.10.1960, Blaðsíða 19
ANDVAHI JÓN ÞORKELSSON ÞJÓÐSKJALAVÖRÐUR 209 sögu séra Jóns í Hítardal, enda stendur þessi útgáfa Jóns Þorkelssonar, að öllu samanlögðu, öðrum verkurn lians að baki. Enda þótt Jón Þorkelsson sæti á alþingi árið 1893 og væri skrifstofustjóri alþingis á árunum 1901 — 1905, hafði hann sig lítið frammi í stjórnmálum fyrst eftir að hann kom heim. Voru þó mikil tíðindi að gerast hér á landi á þeim árum, heimastjórnin loksins að verða að veruleika, svo að langþráðum áfanga sjálfstæðisbaráttunnar var þá náð. En er liarðar deilur hófust unr sam- bandsmálið sumarið 1908, og sá ótti fór eins og eldur um landið, að með „uppkasti" sambandslaganetndarinnar, sem þá sat á rökstólum í Kaupmanna- höfn, væri verið að falla frá fornum landsréttindum og smeygja innlimunar- fjötri á landið, fékk Jón Þorkelsson ekki lengur orða bundizt. Þeir Einar Arnórs- son höfðu nokkru fyrr á árinu, þegar sambandsmálið var komið á dagskrá, gefið út bók í félagi, um „Ríkisréttindi Islands“, þar sem birt voru flest þau skjöl forn, frá og með „gamla sáttmála" til eiðanna í Kópavogi, sem Jón Sigurðsson hafði á sínurn tíma vitnað til í baráttunni fyrir landsréttindum vorum; enda „sumum af þessum skjölum . . . svo varið“, sögðu höfundarnir í formála, „að þau ættu að vera kunn á hverju heimili í landinu, og gamla sáttmála ætti í rauninni hvert mannsbarn hér á landi að kunna utanbókar eins og faðir vor“. Varð bók þessi einskonar vopnabúr þeirra, sem risu gegn „uppkasti“ sambands- laganefndarinnar sumarið 1908, enda lenti Jón Þorkelsson í hörðum blaðadeil- urn út af henni, við tvo aðra af þekktustu fræðimönnum þjóðarinnar, þá Björn M. Ólsen og Jón Jónsson (síðar Aðils), sem báðir voru á öndverðum rneið við hann í átökunum um „uppkastið”. Stóð mikill styr um sambandsmálið allt þetta sumar; en í kosningum, sem fram fóru um haustið og urðu einhverjar þær hörðustu, sem háðar hafa verið á landi hér, unnu andstæðingar „uppkastsins” algeran sigur. Var Jón Þorkelsson þá í kjöri fyrir þá í Reykjavík og kosinn fyrsti þingmaður Reykvíkinga með miklum atkvæðamun. Sat hann hin storma- sömu vetrarþing árin 1909 og 1911, og þótti skörungur þar, enda skeinuhættur í umræðum. En lítill þótti árangur kosningasigursins árið 1908 verða á sviði sambandsmálsins, enda guldu margir andstæðingar „uppkastsins" þess í næstu kosningum, haustið 1911, þeirra á meðal Jón Þorkelsson, sem þá náði ekki endurkosningu í Reykjavík. Sat hann eftir það ekki nema eitt þing, sumarið 1915, — þá konungkjörinn þingmaður. Mun sú upphefð hafa komið honum óvænt, enda lítið kært sig um hana, þótt leiðast léti hann til að taka við henni, lyrir tilmæli Einars vinar síns Arnórssonar, sem þá var ráðherra og þurfti að fylla tölu hinna konungkjörnu á síðasta þinginu, sem þeir sátu hér á landi. — Eftir það hafði Jón Þorkelsson ekki nein afskipti af stjórnmálum svo vitað sé. 14 L
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.