Andvari - 01.01.2001, Page 108

106
SILJA BJÖRK HULDUDÓTTIR OG ÞORKELL ÁGÚST ÓTTARSSON
ANDVARl
/
Obeinar tilvísanir
Fremst meðal óbeinna tilvísana er að sjálfsögðu þegar Kristur líkir sér við
góða hirðinn, en þar segir:
Þjófurinn kemur ekki nema til að stela og slátra og eyða. Ég er kominn til þess, að þeii'
[sauðimir] hafi líf, líf í fullri gnægð. Ég er góði hirðirinn. Góði hirðirinn leggur líf sitt í
sölurnar fyrir sauðina. Leiguliðinn, sem hvorki er hirðir né sjálfur á sauðina, sér úlfinn
koma og yfirgefur sauðina og flýr, og úlfurinn hremmir þá og tvístrar þeim. Enda er
hann leiguliði og lætur sér ekki annt um sauðina. Ég er góði hirðirinn og þekki mína, og
mínir þekkja mig, eins og faðirinn þekkir mig og ég þekki föðurinn. Ég legg líf mitt í
sölumar fyrir sauðina. Ég á líka aðra sauði, sem era ekki úr þessu sauðabyrgi. Þá ber
mér einnig að leiða, þeir munu heyra raust mína. Og það verður ein hjörð, einn hirðir.
Fyrir því elskar faðirinn mig, að ég legg líf mitt í sölumar, svo að ég fái það aftur [..■]
(Jh 10:7—17).3
Þó hvergi sé vísað beint í þennan texta Johannesarguðspjalls dylst engum
lesanda að sterk hugmyndatengsl eru þar á milli. Eins og góði hirðirinn legg-
ur Benedikt líf sitt í sölumar svo sauðimir haldi lífi. Jafnvel þó Eitli lítist ekki
á blikuna leggur Benedikt af stað frá Botni gegn betri vitund (bls. 42). Hann
vill ógjaman að kindumar krókni eða falli „úr hungri á fjöllum uppi, af þeirri
ástæðu einni, að enginn nennti eða þyrði að leita þær uppi og koma þeim til
byggða.“ (bls. 9). Líkt og góði hirðirinn sem segist eiga aðra sauði af öðru
sauðabyrgi finnst Benedikt hann einnig bera einhvers konar ábyrgð á þeim
sauðum sem eftir urðu uppi á heiði (bls. 10), jafnvel þótt allir hans séu komn-
ir í hús (bls. 17).
Leiguliðamir í líkingunni um góða hirðinn eru áþekkir samsveitungum
Benedikts. Þeir láta sér ekki raunverulega annt um sauðina, alla vega ekki
nógu mikið til að hætta lífi sínu. Jafnframt reyna þeir ítrekað að telja hann af
því að halda för sinni áfram (bls. 12, 16-17, 27, 29 og 58). Þótt bændurnir
eigi sauðina (í jarðneskum skilningi) þá á Benedikt í raun mun meira í þeim-
Þetta sést vel á því að um leið og fer að harðna á dalnum flýja bændumir líkt
og leiguliðarnir flúðu þegar úlfinn bar að garði. Úlfurinn úr Góða hirðinum
skýtur einnig upp kollinum í Aðventu í líki refs. í fyrstu ferð sinni eftir að
Benedikt var kominn upp á heiði fann hann aðeins „refsmogna holu, sem lá
niður að kindarhræi [...]“ (bls. 80). Refurinn er þjófurinn sem „kemur ekki
nema til að stela og slátra“ og „hremmir þá“ að lokum. Benedikt leggur líf
sitt í sölumar svo hann fái það aftur, rétt eins og Kristur. Hann er hin full-
komna andstæða bændanna sem sitja eftir heima, efablandnir og óánægðir
með sjálfa sig og „allt á himni og jörðu [...]“ (bls. 17). Bændumir eru eins
og lýðurinn sem ekki vildi fylgja Jesú og Kristur kallaði dauða er hann sagði