Andvari - 01.01.2008, Page 113
andvari
LANDFLUTNINGAR
111
Mynd 2. Ásgrímur Jónsson, 194?. Húsafellsskógur, Strútur, 80 x 100 cm, olía á striga.
1 einkaeign.
Landslagsmálverkið gegndi mikilvægu hlutverki í mótun sjálfsmyndar sam-
fara nýrri borgarmenningu. Eftirstríðsárin einkenndust af hraðri nútímavæð-
ingu og vaxandi hagsæld samfara fólksflutningum úr sveit í borg. Landið
,,fluttist“ líka í formi málverka - ekki síst upphafinna landslagsmynda - í
nútímalegt borgarumhverfi þar sem það skipaði, og skipar enn, heiðurssess á
hinu borgaralega heimili (og auðvitað einnig á listasöfnum). Málverkið varð á
skömmum tíma eftirsótt markaðsvara og stöðutákn. Hugtakið „sófamálverk“
hefur verið notað til að lýsa þeirri borgaralegu hefð að hengja upprunaleg
málverk eftir virta listamenn samtímans fyrir ofan stofusófann.
Árið 2001 settu tveir myndlistarmenn, Anna Jóa og Olöf Oddgeirsdóttir,
upp listsýningu í Listasafni Reykjavíkur (Hafnarhúsi). Markmið sýningar-
innar var að beina sjónum að miðlægu hlutverki landslagsmálverksins í
rnenningunni og virkum þætti þess í sköpun nýs verðmætamats og varð-
veislu sameiginlegra minninga. Leitast var við að vekja spurningar um þá
menningarlegu sjálfsmynd og sjálfsemd (,,ídentítet“) sem speglast í táknrænu
hlutverki og staðsetningu málverka á íslenskum heimilum og á almannavett-
vangi. Sýningin afmarkaðist við ljósmyndir af „sófamálverkinu“ og nánasta
umhverfi þess, þ.e.a.s. þeim miðlæga reit eða stað á mörgum heimilum - stof-