Andvari - 01.01.1950, Qupperneq 28

24
Jón Guðnason
ANDVARI
graí'íu um Gissur er yður auðvelt að semja sér á parti — rit í líka
stei'nu og 'próf. Ker samdi nýl. í ávarpi, er hann flutti í Oxford
með sínum alkunna skarpleik. Eg skal senda yður það ávarp
og annað um Guðm. góða, ef ég finn þessi rit og þér eigið
þau ekki.
Og — dixil Því ég sé ekki vel línuskil nema stund og stund,
„ok er dauft sjónleysið" sagði Egill gamli.
Þér svarið því aðdáanl., að það [sem] gerði Jón Arason stór-
menni, var það, að politíkina gerði hann að trú sinni, og trú
sína að politík, þ. e. tvær hugsjónir að einni. Það gat hann, en
slíkt hafa sárfáir gert.
Ekkert forkostulegra helir guðsneistinn í oss gefið, auk sjálfrar
andagiftarinnar, en sögunnar lifandi, stóra viðfangsefni.
Og svo: dixi!
Aftur ástarþökk fyr[ir ] Arason.
Mattli. Jochumsson".
Þess varð ekki langt að bíða, að dr. Páll Eggert gæfi „hetri
lýsing Skálholts biskupa, Ögmundar og Gissurar", eins og síra
Matthías hafði óskað og vænzt, því að um þessa tvo sögufrægu
menn og samherja hins síðar nefnda fjallaði IL bindi hins um-
rædda ritverks (Rvík 1922). í III. hindi (Rvík 1924) kom Guð-
brandur biskup Þorláksson og öld hans og í IV. bindi (Rvík
1926) rithöfundar siðskiptaaldar. Elvert nýtt bindi (II—IV) var
drjúgum stærra en hið næsta á undan, og hið síðasta nær tvö-
falt á við hið fyrsta, en allt verkið er um 2700—2800 bls. (8vo).
En þó að greint sé frá heiti hvers bindis og stærð ritverksins í
heild, þá er ekki með því geíin nein glögg táknun á innihaldi
þess. Er og eigi rúm til að gera það hér, og verður um það efni
að vísa til ritverksins sjálfs. Þó er freistandi að geta örfárra at-
riða. Um II. bindi mun það hafa þótt einna mest nýjung, hversu
þar var rækilega hrundið fornum áfellisdómum um Gissur biskup
Einarsson, sem myndi hafa orðið mikill ,diplomat“ eða „brögð-