Uppeldi og menntun - 01.01.2000, Page 41

Uppeldi og menntun - 01.01.2000, Page 41
GUÐBJÖRG VILHJÁLMSDÓTTIR Náms- og starfsfræðsla er, ásamt námsráðgjöf, sú tegund markvissrar aðstoðar við náms- og starfsval sem veitt er í skólum. Fræðslan fer fram í bekkjum og hefur það að markmiði að auðvelda nemendum að taka rökstudda ákvörðun um fram- hald á námi og starfi eftir grunnskólann. Meginefnisþættir náms- og starfsfræðslu eru þrír: sjálfskönnun, könnun á námi og störfum og ákvarðanataka sem byggir á markmiðssetningu og áætlanagerð (NOICC, 1989). . Náms- og starfsfræðsla á Islandi hefur líklega verið í svipuðum farvegi um alllangt árabil, samsett úr fræðslu um skólakerfi, umræðum um eigin ætlanir og vettvangsferðum, þar sem nemendur heimsækja vinnustaði, einir sér eða í hópum. Mjög oft var þessi fræðsla afgreidd á skömmum tíma (Menntamálaráðuneytið 1991). Könnun á námsefnisnotkun 1994 (Guðbjörg Vilhjálmsdóttir, 1995) sýndi að annaðhvort var það heimagert eða stuðst við námsefni Gerðar G. Óskarsdóttur, Ég og atvinnulífið, auk bæklingsins Nám að loknum grunnskóla, sem Menntamálaráðu- neytið hefur gefið út. Könnun Guðbjargar Vilhjálmsdóttur (1995) á stöðu náms- og starfsfræðslu í landinu sýndi að þessum námsþætti er mjög misskipt á nemendur. Nær helmingur eða 46% nemenda fá mjög litla (að meðaltali 12 tíma) eða enga náms- og starfsfræðslu, en 54% nemenda fá 20-180 tíma í náms- og starfsfræðslu. Þar kom fram að náms- og starfsfræðslan fer svo til eingöngu fram í 10. bekk. Þá er það megin einkenni á náms- og starfsfræðslunni að vettvangsferðir í fyrirtæki og skóla eru þungamiðja þeirra, en í mismiklum mæli þó. Markmið náms- og starfs- fræðslu falla að því sem tíðkast erlendis og sem nefnd voru hér að framan, könnun á sjálfi, könnun á námi og störfum og undirbúningur að ákvarðanatöku. Þá var það athyglisverð niðurstaða að því meiri náms- og starfsfræðslu sem nemendur fengu, því meiri einstaklingsráðgjöf var þeim veitt á vegum skólans (Guðbjörg Vilhjálms- dóttir, 1995). Hugsanlega vekur fræðslan nemendur til umhugsunar og þeir leita sér ráðgjafar í kjölfarið innan skólans. Þegar sett eru fram markmið um náms- og starfsfræðslu, beitum við þeim að- ferðum sem við teljum að skili þeim árangri sem stefnt er að. Það er einnig mikil- vægt að meta hvort fræðslan skilar þeim árangri sem að er stefnt, á hvaða þáttum og við hvaða aðstæður. Með slíkar upplýsingar í farteskinu getum við bætt mark- miðssetningu, aðferðir og aðstæður. Eftir því sem næst verður komist hefur ekki farið fram slíkt mat á náms- og starfsfræðslu hér á landi. Því er orðið tímabært að gera það, sérstaklega í ljósi þess að sumir fá mikla náms- og starfsfræðslu en aðrir enga. Ef nemendur sem ekki fá náms- og starfsfræðslu standa verr að vígi í því að velja sér nám eftir grunnskóla, er það umhugsunarefni fyrir forsvarsmenn þeirra skóla sem bjóða ekki upp á náms- og starfsfræðslu. Þá er það einnig ljóst að með nýjum námskrám verða breytingar á þessum námsþætti og því getur verið gagnlegt að velta fyrir sér hvaða árangri fyrri fræðsluaðferðir hafa skilað. Áður en við skoðum hvaða árangri náms- og starfsfræðsla skilar hér á landi er rétt að líta til annarra landa og athuga hvað rannsóknir þar hafa leitt í ljós um áhrif náms- og starfsfræðslu. Þessar rannsóknir hafa allar sýnt að þegar nemendur sem fá náms- og starfsfræðslu eru bornir saman við samanburðarhópa, þá sýna nemendur framfarir á fjölmörgum þáttum. Hér skal ekki vitnað til einstakra rannsókna, en gerð grein fyrir yfirlitsrannsóknum (meta analysis), sem hver um sig metur heildar- 39
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168
Page 169
Page 170
Page 171
Page 172
Page 173
Page 174
Page 175
Page 176
Page 177
Page 178
Page 179
Page 180
Page 181
Page 182
Page 183
Page 184

x

Uppeldi og menntun

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.