Uppeldi og menntun - 01.01.2000, Page 179

KRISTÍN HAllA JÓNSDÓTTIR
HÖFUNDURINN
Paul Hoffman er bandarískur blaðamaður. Hann starfar að auki sem einn ritstjóra
alfræðiorðabókarinnar Encyclopaedia Britannica og hefur þráfaldlega séð um þætti á
bandarísku sjónvarpsstöðinni PBS (Public Broadcasting Service), sem bera nafnið
Pramúrskarandi vísindamenn.
HRÓS OG NÖLDUR
Það hefur komið fram hér að framan að Paul Hoffman tekst afar vel að gefa almennum
lesanda innsýn í stærðfræðileg efni og stærðfræðilegan hugsanagang. Hann hefur auk
þess næmt auga fyrir léttleikanum í stærðfræðitilverunni og velur oft frásagnir og
sýnidæmi sem eru glaðleg og skemmtileg. Slíkt er afar mikils virði þegar fjallað er um
fræðigrein sem í hugum margra einkennist af ósveigjanleika, leiðinlegri smámunasemi
og endalausri kröfu um röksemdafærslu. Og það orkar ekki tvímælis að hann kallar
fram trúverðuga mynd af mannvininum Paul Erdös, sem ávallt vildi láta gott af sér
leiða. Manni sem var risi á sviði fræðigreinar sinnar en á vissan hátt smár í daglegu lífi.
En nú þegar bók Pauls Hoffman um Paul Erdös hefur verið hrósað í hástert verður
komið á framfæri smánöldri sem beinist að höfundinum áherslum hans og efnistökum.
Eins og komið hefur fram er erfitt að sætta sig við að Hoffman skuli halda því
fram að það sé móður Erdös að kenna að hann skuli aldrei hafa getað sinnt venju-
legum kvöðum daglegs lífs. Anna Erdös er ekki fyrsta móðirin sem heldur hlífi-
skildi yfir viðkvæmu barni, og Erdös var ekki háðari henni en svo að liðlega tví-
tugur fór hann til áralangrar dvalar erlendis. Mætti ekki alveg eins spyrja sig þeirr-
ar spurningar hvort Erdös hafi viljað sinna daglegum störfum eða verið feginsam-
lega laus við þau þegar alltaf fundust aðrir til að taka af honum ómakið?
Þá eiga vangaveltur Hoffmans um það hvort Erdös hafi verið við kvenmann
kenndur, og sögur sem hann kýs að tilgreina í því sambandi, tæpast erindi í þessa
annars ágætu bók. Og annað sem varðar einkalíf Erdös og hefði mátt missa sig er
allt tal höfundarins um meinta notkun Erdös á örvandi lyfjum hvað þá skírskotun
til þess að slík neysla eigi þátt í stærðfræðilegum sigrum hans.
Loks er beinlínis óþægilegt að Hoffman skuli að því er virðist ganga út frá því að
stærðfræðingar séu stórfurðulegir upp til hópa og jafnvel að óvenjulega stór hluti
þeirra sé ekki heill á geðsmunum, borið saman við annað fólk. Trúlega er þetta ekki
illa meint heldur einungis stílbragð: „Það að bregða upp myndum og segja sögur af
mönnum sem binda ekki bagga sína sem samferðamenn". Skal viðurkennt að ein
sagan sem hann dró upp máli sínu til stuðnings slær á létta strengi þótt hún sé í raun
átakanleg. Sagan er þessi: Ungverski stærðfræðingurinn Sidon hafði fallið fyrir geð-
klofasýki og var vistaður á stofnun. Erdös fór ásamt öðrum stærðfræðingi að heim-
sækja hann. Þeir knúðu dyra hjá Sidon sem kom í gættina og sagði: „Vilduð þið vera
svo góðir og koma á öðrum tíma og heimsækja annan mann."
Ég lýk þessum skrifum með þeirri yfirlýsingu að ég tel að nú sé tíminn til að
taka sér bók Pauls Hoffman í hönd og lesa um manninn Paul Erdös.
Kristín Halla Jónsdóttir
er dóscnt við Kennaraháskóla íslands.
177