Hugur - 01.01.1994, Síða 17

Hugur - 01.01.1994, Síða 17
HUGUR Aðferðafrœði í anda Rawls 15 Til hvers að hugsa heimspekilega um stjómmál? Þeir sem aðhyllast aðferðafræði í anda Rawls einbeita sér fyrst og freinst að siðfræðilegu mati og réttlætingu á samfélagsgerð og stjórnskipan, stefnu og aðgerðum —því sem Rawls kallar „grunn- gerð samfélagsins11.^ Þeir líta á stjórnmálaheimspeki sem eina grein siðfræði. En tengslin milli siðfræði og stjórnmálaheimspeki geta verið mjög breytileg frá einum höfundi til annars og sumt í þessum tengslum, svo sem hjá Rawls á síðustu árum, er svo flókið að samlíkingin við tré og greinar þess er ekki lengur gagnleg. Það sem skiptir máli er að benda á að stjórnmálaheimspeki eins og flest okkar stunda hana felst í siðfræðilegri rökræðu og leitast við að þróa og réttlæta kenningar sem við notum til að meta stofnanir og siðvenjur. Það sem gerir hana frábrugðna öðrum greinum siðfræði er fyrst og fremst það sem réttlætt er: stofnanir fremur en athafnir einstaklinga eða skaphöfn þeirra. Fyrsta áratuginn eftir útkomu Kenningar um réttlæti, var gengið að því sem vísu að þær forskriftarkenningar sem áhugaverðastar væru í stjórnspeki væru réttlætiskenningar. Þetta leiddi af djarfri yfirlýsingu Rawls: Réttlætið er höfuðkostur á stofnunum, eins og sannleikurinn er á kenningum. Það er sama hversu fögur og nýtileg kenning er: ef hún er ósönn verður að breyta henni eða hafna. Eins er um stjórnarskrár og stofnanir. Það er sama hversu haganlega þeim er fyrir komið, og hversu gagnlegar þær eru: ef þær eru ranglátar verður að breyta þeim eða bylta. ^ Þessi yfirlýsing markaði tímamót í stjórnmálaheimspeki. Fram að henni var gjarnan litið á réttlætið sem eitt af grundvallargildun- um, ásamt nytsemi, frelsi, jafnrétti, lýðræði og svo framvegis, sem réttlætið gæti stangast á við en hefði engan sérstakan forgang framyfir.5 6 7 Á sjöunda og áttunda áratugnum fundu flestir enskir og amerískir stjórnmálaheimspekingar reglum sínum og lögmálum 5 Sbr. A Theory of Justice, s. 1-11 og Political Liberalism, VII fyrirlestur. 6 A Theory of Justice, s. 3. [Þýðing Þorsteins Gylfasonar „Hvað er réttlæti", s. 212.] 7 Þetta er það samhengi sem til dæmis Will Kymlicka setur fram hina prýðilegu athugun sína á stöðu stjórnmálaheimspeki samtímans í Contemporary Political Philosophy (Oxford: Oxford University Press, 1990).
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132

x

Hugur

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.