Hugur - 01.01.1994, Síða 52

Hugur - 01.01.1994, Síða 52
50 Jóhann Páll Arnason HUGUR öðrum hugmyndum sem mest hefur borið á í nýlegu framlagi Frakka til þessarar rökræðu.2 Þar er lögð megináhersla á hversu opin og óviss sagan er, fremur en á algilda og óbreytanlega stefnu þróunarinnar. Er þá litið á lýðræðisbyltinguna sem róttæk umskipti frá hefðbundnu skipulagi í samlífi manna og sem tilraun til að skilgreina grundvöll þess upp á nýtt. Hvað varðar þróun lýðræðisins á síðari tímum, þá er mestan part litið á hana sem mismunandi tilraunir manna til að takast á við orsakir og langtímaafleiðingar þein'a róttæku breytinga sem urðu þegar í upphafi. Sérstaklega er bent á að það verkefni að byggja upp samfélagsskipulag sem grundvallast á fullveldi einstaklinga og sjálf- ræði þeirra, ásamt áherslubreytingum frá trúarlegum til veraldlegri valdakerfa, orsaki viðvarandi vandamál í sjálfri samfélagsgerðinni. Því þarf stöðugt að takast á við innbyggðar mótsagnir þegar verið er að festa lýðræði í sessi og einnig gæti þurft að horfast í augu við aftur- för. Innan þessa sjónarhorns er að sjálfsögðu svigrúm fyrir deilur. Olíkir höfundar segja hver sína sögu af undanfara og forsendum lýðræðisins — þótt hlutverk forsendnanna sé mun óljósara og óbeinna en greinargerð þróunarsinna gefur til kynna — og af þeim þáttum sem mest áhrif hafa á þróunina. Þannig hefur til dæmis Marcel Gauchet haldið því fram að jafnvel hin öfgafyllstu áform um róttækt lýðræði á þessari öld séu í grundvallaratriðum innan þess ramma umræðu og ímyndunar sem mótaður var í lok átjándu aldar. Claude Lefort hefur hins vegar fremur hallast að því að túlka beri sögu nútímalýðræðis sem sögu varanlegrar byltingar. En slíkur ágreiningur er ekki eins mikilvægur og „ættarsvipurinn“ sem bent var á að ofan. Loks hefur því verið haldið fram að lýðræði — skilgreint sem aðlögun félagslegs valds að hagsmunabaráttu einstaklinganna — endurspegli „náttúrlegt stjórnskipulag mannskepnunnar11.3 Ennfremur að þetta náttúrlega fyrirkomulag sé á mjög almennan en afgerandi hátt einkennandi fyrir frumstæð samfélög. Homo democraticus — hinn lýðræðislegi maður — er samkvæmt þessari skoðun tvíburabróðir homo economicus — hins hagsýna manns; báðar tegundirnar búa yfir 2 Sjá sérstaklega Claude Lefort, L'invention démocratique (París, 1981), Essais sur le politique (París, 1986) Écrire — A l'épreuve du politique (París, 1992); Frangois Furet, Penser la revolution frangaise (París, 1978); og Marcel Gauchet, La révolution des droits de l'homme, (París, 1989). 3 Sjá J. Baechler, Démocraties (París, 1985).
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132

x

Hugur

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.