Hugur - 01.01.1994, Qupperneq 68

Hugur - 01.01.1994, Qupperneq 68
66 Þorsteinn Gylfason HUGUR U Stjórnmál og nytjastefna Hvað eru stjórnmál? Þvi' ætla ég ekki að reyna að svara skipulega, en láta tvær heldur hversdagslegar athugasemdir duga. „Stjórnmál" eða „pólitfk" virðast við fyrstu sýn vera orð sem skilin eru ákaflega víðum og óljósum skilningi. Fyrir vikið verða ýmsar staðhæfingar eða yfir- lýsingar þar sem þessum orðum er beitt allt að því óskiljanlegar, eins og til dæmis þegar reynt er að telja okkur trú um að „allt sé pólitík", en það vígorð hefur eins og menn vita notið nokkurra vinsælda á síðustu árum. Hvað um það. I þessari víðu merkingu orðsins eru efna- hagsmál og atvinnumál mikilvægustu þættir íslenzkra stjórnmála, og raunar stjórnmála samtímans um víða veröld: sú staðreynd er eitt af ótalmörgu til marks um síaukin ílök ríkisvaldsins í rekstri hvers þjóðfélags. En þegar að er gáð munu menn væntanlega geta fallizt á að þessi víði skilningur orðsins „stjórnmál" sé villandi og jafnvel rangur: að orðið sé raunar annað en samnafn efnahagsmála, skóla- mála, orkumála, heilbrigðismála og þar fram eftir götunum. Stjórnmál eru öðru fremur þau mál, virðist nær að segja, sem snúast um stjórn — yfirstjórn — hinna einstöku málaflokka. Og þegar þetta er sagt er ekki verið að leggja óhæfilegan bókstafsskilning í orðið „stjórnmál“. Við gerum til dæmis sómasamlega glöggan greinarmun á hagstjórnar- málefnum, á borð við gengisskráningu og ákvörðun bankavaxta, og öðrum efnahagsmálum svo sem rekstri heimilis eða fyrirtækis; og það eru hagstjórnarmálefnin sem þrefað er um í þjóðmálabaráttunni. Þvílíkur greinarmunur gefur okkur undir fótinn um að halda því fram að frumhugtak hvers konar stjórnmála sé einmitt hugtakið stjórn: svo að íslenzka orðið „stjórnmáP* er viturlegt orð; svo viturlegt að áhuga- menn um stjórnmál nota það helzt ekki, heldur tala um „pólitík“. Stjórnarhugtakinu eru önnur tengd: vald, lög, réttur. Og enn önnur fjarskyldari: til að mynda er frelsishugtakið einatt skilgreint með tilvísun til valds eða valdbeitingar. Ég hef nú reynt að þrengja skilning orðsins „stjórnmál". Síðari athugasemd mín um orðið miðar að því að víkka hann aftur. Okkur Islendingum er tamast að binda orðið „stjórnmál" (eða „pólitik") við það sem við eigum líka til að kalla „landsmál“ eða „þjóðmál". Þetta hygg ég sé óheppileg orðanotkun. Við erum stödd í háskóla á þessari
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Hugur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.