Hugur - 01.01.1994, Qupperneq 79

Hugur - 01.01.1994, Qupperneq 79
HUGUR Að gera eða að vera 77 annað.“ Samfélag eintómra nytjastefnumanna, eintómra stjórnmála- manna, er siðlaust samfélag. Eina vonin um siðferði samfélagsins er sú að meðal þegna þess séu margir menn sem ekki eru stjórnmála- menn. Og nú hef ég ekki meira að segja að sinni um ánægju og athafnir, markhyggju og regling. Og er nú von menn vilji vita hvernig ég vil skilja siðferðishugtakið úr því ég held því fram að reglingur nytjastefnunnar sé ruglingur og annað ekki. Svarið vil ég sækja til Platóns og Aristótelesar. Orðið „etik“ er leitt af gríska orðinu „eþos“ sem er eitt höfuðhugtak í siðfræði Aristótelesar. En í munni Aristótelesar merkir „eþos“ ekki reglukerfi af einu né neinu tæi. Það er nánast sömu merkingar og danskt orð sem okkur Islendingum er næsta munntamt: þetta orð er „karakter", sem er af skiljanlegum ástæðum algengast í samsetning- unni „skítakarakter“. Islenzka orðið um „karakter“ er einmitt „sið- ferði“: siðferði manns en ekki gerða hans eða breytni. Og það er þessi siðferðishugmynd sem ég held að eigi að koma í stað athafna- kenningar nytjastefnumannanna. Nú vita menn hvernig það sem ég hef að segja tengist ágreiningi okkar Eyjólfs Kjalars á siðasta fundi þessa félags. Þá deildum við um það hvort óhætt væri að skilja rökræðu þeirra Sókratesar og Pólosar í Gorgíasi þcim skilningi að Sókrates væri raunar ekki að fjalla um breytni og spyrja hvort hún væri til góðs eða ills (fyrir mann sjálfan samkvæmt kenningu Eyjólfs), stórmannleg eða lítilmannleg, heldur væri hann að fjalla um siðferði í skilningi okkar Aristótelesar, um góða menn og vonda. Sókrates tengir þetta viðfangsefni sitt við annað. Á endanum vill hann vita hvort nokkur maður vilji í rauninni vera slœmur maður. Og kenning hans er — hún hefur um aldir þótt svo fráleit að hún gengur í heimspekiritum undir nafninu „þverstæða Sókratesar“ — að mannlegum vilja sé svo háttað að þetta geti enginn maður viljað. Ef hann virðist vilja það, eða telur sér trú um það sjálfur, þá er það vegna þess að hann veit ekki hvað það er að hafa vilja. Og vík ég nú máli mínu að mannlegum vilja.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Hugur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.