Hugur - 01.01.1994, Síða 91

Hugur - 01.01.1994, Síða 91
HUGUR Að gera eða að vera 89 Eftirmáli 1994 Eg hafði steingleymt þessum lestri frá 1977 þegar Ágúst Hjörtur Ingþórsson gróf hann upp úr skjalasafni Félags áhugamanna um heimspeki. Ég varð hissa á mörgu þegar ég las hann. Mest varð ég hissa á því sem þar stendur undir lokin um breyskleika. Ég hafði talið mér trú um að ég hel'ði fyrst hugsað um breyskleika af alvöru í Berkeley árið 1982 í félagsskap við Donald Davidson. En ég gat ekkert séð á móti því að lesturinn væri birtur, sem lítil heimild um liðna tíð, með hæfilegum viðvörunum. Helzta viðvörunin er sú að hann var saminn til flutnings en ekki til birtingar, og þar á ofan til flutnings á samkomu þar sem langar umræður yrðu á eftir og mörg tækifæri gæfust til að bæta málflutninginn ekki síður en til að kyngja eða svara andmælum. Þetta bið ég góðfúsan lesara að hafa í huga. Ég hef ekki breytt öðru en smávægilegu villandi orðalagi á stöku stað. Helzti málstaður minn í þessum lestri átti sér ekkert nafn svo ég vissi árið 1977. Nú á hann sér nafn meðal siðfræðinga og heitir dygðafræði (virtue ethics, virtue theory). Helztu frumkvöðlar dygða- fræðinnar á okkar tímum eru þær G.E.M. Anscombe og Philippa Foot, en Alasdair Maclntyre mun hafa stuðlað mest að útbreiðslu hennar í veröldinni með bók sinni After Virtue. Hefði nafnið "dygðafræði" verið komið til sögunnar hefði eflaust farið miklu meira fyrir hugmyndunum um dygðir og lesti en raun er á í lestrinum. En þessar hugmyndir má meðal annars nota, að ég held, til að bregða ljósi á viljahugtakið með ýmsu móti. Andóf mitt við bæði nytjastefnu og siðfræði Kants, við markhyggju og siðfræðilegri tvíhyggju, er allt í anda dygðafræðinnar. Sum and- mælin virðast mér góð og gild enn í dag, til dæmis þau sem ég hef eltir Bernard Williams um varnarleiki, en öðrum finnst mér ábótavant. Til dæmis eru ýmis göt í hugleiðingu minni um markmið, ánægju og vinnu. Þó er ég viss um að meginniðurstaðan — sú að greinarmunur tækis og tilgangs eigi ekki við um margar mikilsverðar athafnir — er bæði rétt og mikilvæg. í „Að gera og að vera“ er það einkum eitt sem er frá mér sjálfum komið, og það er tilraun mín til að ná einhverjum tökum á hugmynd- inni um vilja. Um þetta efni hugsaði ég mikið um skeið, hélt um það
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132

x

Hugur

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.