Hugur - 01.01.1994, Side 96

Hugur - 01.01.1994, Side 96
94 Mikael M. Karlsson HUGUR það verk hermanns sem hlýðir lögmætum skipunum í orrustu. í öllum þessum tilfellum kynni manndrápið að vera heimilt frá sjónarhóli laga og jafnvel siðferðis. Með öðrum orðum þyrfti sérhæfa forskriftin sem bannar þetta tiltekna manndráp ekki að vera gild, þó svo að við höfum gilda alhæfa forskrift sem bannar manndráp yfirleitt. En sú staðreynd að sum manndráp eru leyfileg, eins og þau sem við tókum dæmi af, knýr okkur ekki til taka það aftur að gild alhæf forskrift banni mann- dráp. Sú regla getur staðið þrátt fyrir gagndæmin. Þetta hrekkur til, ef á það er fallizt, að sanna kenningu Kelsens. m En nú má segja — það hefur reyndar oft verið sagt — að kenning Kelsens sé aðeins sennileg vegna þess hve orðalag um alhæfar forskriftir er oftast ónákvæmt eða lauslegt. Þannig megi segja að undantekningar séu innbyggðar í hina gildu alhæfu forskrift. Helztu undantekningarnar eru þær þrjár sem við nefndum. Enn fremur, tæmandi og nákvæmt orðalag um forskriftina myndi telja upp allar þessar takmarkandi undantekningarý eins og ég mun kalla þær, til dæmis manndráp í sjálfsvörn. Þá mætti, öndvert við kenningu Kelsens, álykta með afleiðslu af hinni nákvæmlega orðuðu forskrift að hvert einasta manndráp sem fellur undir forskriftina sé óleyfilegt. Þar með mætti leiða gildi sérhæfra forskrifta rökvíslega af gildi hinnar alhæfu reglu. Þessu má svara með þeim rökum að alhæfar forskriftir verði almennt talað ekki nákvæmlega orðaðar með þeim hætti sem við vorum að hugsa okkur rétt í þessu, þar sem listinn yfir takmarkandi undantekningar frá alhæfri forskrift sé yfirleitt opinn í endann og þar með ekki tæmandi. Fyrir utan fastar og tilgreinanlegar undantekningar frá reglunni sem bannar manndráp — sjálfsvörn og lagalegar aftökur — þá eru aðrar undantekningar sem ekki verða ljósar nema í rökræðum um einstök tilfelli, til að mynda í málflutningi fyrir dómi. 6 Takmarkandi undantekning er tilfelli sem við fyrstu sýn brýtur í bág við gefna reglu, án þess að vera gagndæmi sem gerir regluna ósanna eða ógilda. Takmark- andi undantekning gefur til kynna takmörkun á umfangi eða mætti reglunnar eins og skýrt er hér á eftir (§§IV-VI). Ef við föllumst á takmarkandi undantekningu frá reglu getum við ekki eftir það farið með regluna sem skilyrðislausa alhæfingu (sjá §IV).
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Hugur

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.