Morgunn - 01.06.1935, Page 76

70
MORGUNN
þeim ekki að stangast, en þó tekst einna verst til, þegar
annarhvor verður algjörlega að lúta í lægra haldi fyrir
hinum. Er þá venjulega tvent til: Annaðhvort kemur fram
á sjónarsviðið einhliða, þröngsýnn bókstafstrúarmaður —
ofsatrúarmaður — eða þá einhliða og þröngsýnn vísinda-
og vitsmunadýrkandi, sneyddur innsæi og öllu skynbragði
á það, sem ekki verður mælt né vegið. Guðspeki og
spíritismi hafa átt mikinn og góðan þátt í því, að sætta
og sameina hið hugræna eðli mannssálarinnar og tilfinn-
ingaeðli hennar, sem lika gerir sínar kröfur, og brúa djúp-
ið á milli þeirra manna, er talist geta einskonar fulltrúar
beggja þessara eðlisþátta: vísindamanna og trúmannanna.
J. Arthur Findley höfundur bókarinnar: »Á landamærum
annars heims«, sem þýdd hefir verið á íslenzku, segir á
einum stað í bókinni:
»Eg svara gagnrýnendum mínum mjög líkt og Pasteur
svaraði þeim, sem mótmæltu uppgötvunum hans að órann-
sökuðu máli: »í öllu þessu koma ekki til greina nein trú-
arbrögð, né heimspeki, né guðstrúarleysi, né efnishyggja,
né andahyggja; hér kemur ekkert annað til greina en stað-
reyndir«. Staðreyndirnar eru þessar, og þær breytast ekk-
ert við það, að menn séu áfáanlegir til að gefa gaum að
þeim. Ef einhver hefir sett saman trúarkerfi, sem riður
bág við þessar staðreyndir, þá verður að breyta því kerfi,
svo að það samsvari staðreyndunum, því að staðreyndirn-
ar breyta sér ekki til þess að samsvara einhverju sérstöku
trúarkerfi. Eg trúi þvi, að vísindin og trúarbrögðin muni
sameinast, þegar þau hafa tekið þessar staðreyndir gildar«.
J. Arthur Findley segist trúa því að vísindin og trúar-
brögðin muni sameinast, þegar trúarbrögðin fari að taka
tillit til sálarrannsóknanna. Þetta er mjög varlega að orði
komist, eins og vísindamanni sæmir. En eg ætla að leyfa
mjer að fullyrða, að guðspeki og spiritisma hafi nú þegar
orðið mjög mikið ágengt í þvi að sameina trú og vísindi.
Að minsta kosti er það svo hjer á landi. En betur má þó,
tf duga skal. Enn eru margir trúmenn of þröngsýnir, —