Saga - 1964, Blaðsíða 148

140
SIGFÚS HAUKUR ANDRÉSSON
manneskjur hafi þegar dáið úr beinu hungri í Svalbarðs-
og Presthólahreppum, en fleiri úr skyrbjúgi og ýmsum
öðrum hungursj úkdómum.
Með því að almenn hungursneyð virtist yfirvofandi í
norðurhluta Þingeyjarsýslu veturinn 1802—1803, var að
frumkvæði Stefáns amtmanns Þórarinssonar reynt að efna
til söfnunar peninga og matvæla meðal hinna betur meg-
andi í sýslunni handa þeim, er verst voru settir. Enn-
fremur hvatti amtmaður þá, er það gætu, til að skjóta
skjólshúsi yfir þá, sem lentu á vergangi sökum bjargar-
skorts og að bjargþrota fólk yrði meira að segja sett niður
hjá betur megandi bændum í sýslunni. Einnig mælti hann
eindregið með því, að menn legðu sér heldur hrossakjöt
til munns en farast úr hungri með börnum sínum og hjú-
um, en á þessum tímum þótti hrossakjötsát hin mesta
hneisa, eins og alkunna er. Þá hvatti hann og sýslubúa
til að hjálpa hverjir öðrum eftir beztu getu til þess að
halda lífinu í þeim búpeningi, sem þeir áttu eftir, þannig
að þeir, sem áttu betri beitilönd, leyfðu hinum, er verr voru
settir, afnot af þeim, og sömuleiðis hjálpuðust bændur
að við að fóðra það, sem eftir lifði af kúm.
Amtmaður gaf sjálfur 10 ríkisdali til söfnunarinnar og
hét auk þess tvennum verðlaunum, sem námu 10 og 5 ríkis-
dölum, þeim er fengju mestu og næstmestu áorkað við að
bjarga fólki frá hungurdauða í 4 nyrztu hreppum sýsl-
unnar þá um veturinn og vorið. Einnig lofaði liann að
vekja athygli stjórnarinnar á öllum þeim mönnum, sem
sköruðu fram úr í hjálpsemi. Lítið virðist að vísu hafa
hafzt upp úr sjálfri söfnuninni vegna þess, hve bágbor-
inn hagur sýslubúa almennt var, en ekki er vafi, að hvatn-
ingar amtmanns til hjálpsemi við hina bágstöddu hafa
borið allmikinn árangur, bæði í sjálfri Þingeyjarsýslu og
næstu sýslum, en þangað leituðu ýmsir, sem flosnað höfðu
upp af ábúðarjörðum sínum og lent á vergangi.
Þess skal svo getið, að vegna þessara harðinda, sem
náðu raunar um allt landið þótt þau kæmu verst niður í