Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1939, Page 80

Eftir prófessor Richard Beck
Það tekur trygðirmi í skóvarp,
sem tröllum er ekki vætt.
öm Amarson
I.
Góðu heilli renna nú margar stoð-
ir undir “brúna yfir hafið”, eir
tengja skal íslendinga beggja meg-
in Atlantsála sem traustustum
böndum iog varanlegustum. Mikil-
vægur þáttur og lífrænn í þeirri
“brúarbyggingu” eru hinar gagn-
kvæmu kveðjur í ljóðum og lausu
^áli, sem nú gerast tíðförlari þeirra
^nilli en nokkru sinni áður; þær
plægja jarðveginn og greiða með
Þeim hætti veg framkvæmdum, sem
báðurn aðilum mega að gagni koma,
til eflingar samstarfi þeirra og
menningarlegum viðskiftum.
Á þessu ári hiafa oss borist hingað
vestur óvenjulega margar ljóðkveðj-
ur ng hlýjar heiman um haf. Nefni
eff har fyrst til kvæði Jóns skálds
Magnússonar “Vestur um haf”
(Lesbók Morgunblaðsins, gamlárs-
öags 1938), isem hefst með þessum
erindum, er túlka prýðilega það við-
borf til íslendinga í landi hér, sem
nú vex óðum fylgi austan hafsins,
ber bylgjufald þeirrar þjóðrækn-
islegu vakningar hátt við himin yfir
binn breiða sæ:
Vér teng-jum yfir hafið bræðraböndin
búum, sama þjóð, í álfum tveim.
1 austri og vestri æfintýralöndin
að einum brunni draga þrána heim.
ss flestum þykir mildust móðurhöndin.
v«r minning lokkar yfir höf og geim.
ir vrngu, burt sem amarvænginn þreyta,
öðru dægri heim í fjarskann leita.
Oss hafa þannig örlög örmum vafið,
að aðeins fáir hlutu glaðan byr.
En margan ljóma lagði yfir hafið
og lýsti þeim, er varð að sitja kyr.
Hið litla fræ í jörðu gleymt og grafið
það grær og blómgast, síðar eða fyr.
Nú hillir undir bylgjur blárra skóga.
t báðum löndum sömu vonir gróa.
En Jón skáld hafði áður sýnt hlý-
hug sinn til vor í kvæðinu “Kveðja
til Vestur-íslendinga 1930”; einnig
kemur sú samhygð fram í hinum
tilþrifamikla og fagra kvæðaflokki
hans Björn á Reyðarfelli (1938) J)
Ekki eru hlýindin minni í vorn
garð í kvæði Steingríms Arasonar
kennara, “Vestmanna minni” (Lesb.
Morgunbl. 9. júlí 1939), er lesið var
upp á fyrsta Vestmannadegi að
Þingvöllum 2. júlí s. 1. En Stein-
grímur hafði verið einn af hvata-
mönnum þess, að dagurinn var hald-
inn.1 2) Úr þessu ljóðræna og létt-
stíga kvæði, isem er í rauninni
“Ávarp Fjallkonunnar” í stuðluðu
máli, tek eg upp eftirfylgjandi
erindi:
1) Smbr. grein mína "Svipmikil hetju-
saga”, Heimskringlu, 22. febr. 1939. Einn-
ig í Skinfaxa, nóv. 1939, bls. 121—127.
2) Smbr. grein hans “Vestmannadag-
ur — helgaður Islendingum vestan hafs”,
Morgunblaðið, 10. maí 1939. Segir hann í
greinarlok: "Eg vil að endingu taka það
fram, að eg er ekki upphafsmaður að
þessari hugmynd. Jónas Jónsson, Valtýr
Stefánsson og fleiri hafa hreyft henni á
fundum Vestur-Islendinga og hafa allir
tekið henni vel.”