Nýtt Helgafell - 31.12.1959, Qupperneq 10

144
HELGAFELL
II.
Fundum okkar bar saman nokkru síðar í
Listamannaskálanum, eða 15. nóvember 1958.
Þá gerðist margt sögulegt og hef ég lýst því
á þennan hátt:
Svavar Guðnason er að opna sýningu í
Listamannaskálanum. Ein af myndunum á
sýningunni heitir „Næturútvarp á Öræfa-
jökli“. Hún mun vera máluð til heiðurs Jóni
Leifs.
Við stóðum fyrir framan þessa ágætu mynd
og virtum hana fyrir okkur. Ég spurði list-
málarann, hvort hann gæti ekki sagt mér
eitthvað sérstakt um hana. Þá settist hann
á dálitlar trétröppur, sem þarna voru og ætl-
aði að grípa til gleraugnanna:
— Ég er nefnilega nýbúinn að fá þau, sagði
hann afsakandi.
Svo kallaði hann til Gunnlaugs Schevings
og spurði, hvort hann hefði ekki séð þau.
— Jú, þau liggja hérna á borðinu, sagði
Gunnlaugur.
Svavar sótti gleraugun og settist síðan aft-
ur á tröppurnar. Ilann sneri gleraugunum án
afláts, svo leit hann á mig og sagði:
— Eitthvað sérstakt? Þegar ég hef lokið
við að mála mynd, þá er ég búinn með hana.
Svo setti hann upp gleraugun og leit hvasst
á myndina til þess að ganga úr skugga um, að
svo væri:
— Já, þá er ég búinn með hana, sagði hann
aftur með áherzlu. Svo legg ég hana fyrir dag-
inn og hann kveður upp sinn dóm. Ég
hef sagt allt, en svo kemur einhver jafnvit-
laus og þú og spyr með lokuðum augum:
— Getið þér ekki sagt mér eitthvað sérstakt
um þessa mynd? Þá segi ég: — Nei, myndin
er þarna. Mig langar ekki til að forfúska eða
forsimpla hana með einhverju ómerkilegu
blaðri, það heyrir til litteratúrnum.
Málið var útrætt.
Við gengum út í annað suðurhornið. Þar eru
gamlar myndir, sem áttu einhvern tímann
að skreyta kvæðabækur Kiljans. Fáir þekkja
þær og enn færri hafa séð þær. Listmálarinn
gaf þeim nöfn í samráði við Kiljan, en hinn
síðarnefndi er sérfræðingur í slíku, eins og
nöfnin bera með sér:
— „hattur á syndlausri hóru“- heitir þessi.
— Ég sé ekki hattinn, segi ég, en þarna
eru tvö stór brjóst.
— Hvað er brjóst og hvað er hattur? segir
Svavar, og það er ekki laust við að hann sé
dálítið hreykinn af því, hvernig honum tekst
að snúa sig út úr þessu.
Svo bætti hann við:
— En þarna er mynd, sem heitir: „járn-
grár víkingur“, litirnir kaldir, dálítið annað
en rauði liturinn í haustskógarsinfóninum, þar
er hiti, ástríður . . .
— Já, litir eru mismunandi, segi ég. Sumir
eru erotískir . . .
— Ef þú ætlar að fara að tala um kvenna-
far á þessum stað, þá fer ég fram og fæ mér
einn lítinn, ég vil ekkert forspillingartal við
mínar myndir.
Svo fór Svavar fram.
Þegar liann kom inn aftur, var Jón Bjarna-
son á Þjóðviljanum í fylgd með honum. Hann
hefur þá farið að sækja sér liðstyrk, hugsaði
ég, en sagði þó ekkert, því mér sýndist liárið
á listmálaranum í úfnara lagi. Hann gekk að
stærstu myndinni á sýningunni:
— Þessi mynd heitir „vetrarbrautin séð
frá tungli“, sagði hann með hátíðlegum
raddblæ, sem minnti okkur á að jólin voru
skammt undan. Það kom ágætur maður
hérna í dag og skýrði myndina. Ég gaf hon-
um leyfi til þess af því hann var fullur og
óvenjugáfaður, getur orðið bið á því að hann
verði gáfaður aftur.
Meðan Ólafur ljósmyndari tók mynd af
listmálaranum, varð mér litið í dyragættina.
Hún stækkaði smám saman og allt í einu sá
ég langan fingur, sem kallaði okkur til sín.
Við opnuðum hurðina:
— Góði komdu inn, sagði Svavar. Hér eru
kolvitlausir blaðamenn.
— Já, aldrei of mikið af þeim, sagði Kjarval
og bætti við: — Ég get ekki komið inn, ég
á svo mikið af óuppteknum bréfum heima, og
svo verð ég alltaf hálfvitlaus, þegar ég fer í
samkvæmi og ekki er ég betri á málverka-