Nýtt Helgafell - 31.12.1959, Síða 52

182
HELGAFELL
framhjá, huggaði börnin og svaraði alúðlega
í símann, án þess nokkurntíma að sleppa úr
hendi sér burstunum, sem hann öðru hverju
brá á strigann, sem hann var byrjaður að
mála. í vissum skilningi var mikil fylling í lífi
hans, hver stund var nýtt, og hann var þakk-
látur forsjóninni fyrir að hlífa honum við
leiðindum. A hinn bóginn þurfti marga pensil-
drætti til að fullgera málverk, og stundum
datt honum í hug að eitt væri þó gott við
leiðindin, þau gætu knúð menn til að sökkva
sér niður í starf sitt. En afköst Jónasar minnk-
uðu að sama skapi sem vinir hans urðu
skemmtilegri. Jafnvel þá sjaldan hann var
aleinn, var hann of þreyttur til að hamast
við verk sitt af tvöföldum krafti. Og á slík-
um stundum gat hann aðeins látið sig dreyma
um nýtt fyrirkomulag, þar sem mætti sam-
ræma ánægju þá, sem vináttunni er samfara,
og dyggðir þær, sem af leiðindunum spretta.
Hann minntist á þetta við Lovísu, sem
sjálf var farin að liafa áhyggjur af vexti eldri
barnanna tveggja og þrengslunum í herbergi
þeirra. Hún stakk upp á því að láta þau vera
í stóra herberginu og fela rúmið þeirra á bak
við hlíf, en flytja hvítvoðunginn inn í litla
herbergið, þar sem síminn mundi ekki vekja
hann. Það fór ekkert fyrir hvítvoðungnum,
svo Jónas gat haft litla herbergið fyrir vinnu-
stofu. Þá var hægt að hafa stóra herbergið
fyrir gesti, sem kæmu í heimsókn, Jónas gæti
gengið á milli herbergjanna, litið inn til vina
sinna eða haldið áfram við verk sitt, því
auðvitað mundu menn skilja þörf hans fyrir
að einangra sig. Og auk þess mundu gestirnir
ekki verða jafnlengi frameftir, þar sem eldri
börnin yrðu að komast í ró. „Fyrirtak,“ sagði
Jónas, þegar hann hafði hugsað sig um. —
„Og svo, ef vinir þínir fara fyrr,“ sagði Lovísa,
„þá sjáumst við líka pínulítið oftar.“ Jónas
leit á hana. Það vottaði fyrir depurð í svip
Lovísu. Hann varð hrærður, dró hana til sín
og faðmaði hana ástúðlega að sér. Hún hjúfr-
aði sig að honum og andartak voru þau ham-
ingjusöm einsog fyrst eftir að þau giftust.
En nú reif hún sig lausa: herbergið var kann-
ski of lítið fyrir Jónas. Lovísa náði í tommu-
stokk og þau komust að raun um, að vegna
þess hve mikið hafði safnazt saman af mál-
verkum eftir hann og lærisveina hans — en
þeirra voru flest málverkin — hafði hann litlu
meira olnbogarúm við verk sitt en hann
mundi framvegis hafa. Jónas tók þegar í stað
til við flutninginn.
Það vildi svo vel til, að hróður Jónasar óx
því meir sem honum varð minna úr verki.
Hverrar sýningar var beðið og hún vegsömuð
fyrirfram Að sönnu voru fáeinir gagnrýnend-
ur, sem drógu nokkuð við sig lofið í skrifum
sínum, þeirra á meðal tveir, sem höfðu verið
tíðir gestir í vinnustofu málarans. En hneyksl-
un lærisveina hans gerði meira en að bæta
upp þessi smáleiðindi. Þeir fullyrtu að vísu
með ákefð, að þeir hefðu mestar mætur á
málverkum hans frá fj'rsta tímabilinu, en
sögðu að þær tilraunir, sem hann væri nú að
gera, væru undanfari sannrar byltingar. Jónas
ásakaði sjálfan sig fyrir það, að honum skyldi
alltaf gremjast hálft um hálft, þegar menn
hófu elztu myndir hans til skýjanna, og þakk-
aði lærisveinum sínum hjartanlega. Rateau
var sá eini, sem nöldraði: „Skrítnir fýrar . . .
Þeir vilja hafa þig eiusog dauða myndastyttu.
Þeir banna þér að lifa!“ En Jónas varði læri-
sveina sína: „Þú getur ekki skilið þetta,“ sagði
hann við Rateau, „þú hefur gaman af öllu,
sem ég geri.“ Rateau hló: „Svei, svei! Það
eru ekki málverkin þín, sem ég hef gaman
af. Það er starf þitt.“
Hvað sein því leið, héldu málverkin áfram
að ganga í augun á mönnum, og eftir sýningu,
sem hafði vakið mikla hrifningu, stakk mál-
verkasalinn sjálfur upp á að hækka við hann
mánaðarkaupið. Jónas tók því feginsamlega
og þakkaði mörgum orðum. „Þegar maður
heyrir yður tala þannig, gæti maður haldið
að þér legðuð einhver ósköp upp úr pening-
um,“ sagði kaupmaðurinn. Málarinn komst
við af slíkri góðsemi. Þó var það svo, að þeg-
ar hann bað kaupmanninn leyfis til að mega
láta málverk af hendi til góðgerðarstofnunar,
vildi hann endilega vita hvort það væri góð-
gerðarstofnun, „sem borgaði.“ Jónas vissi það
ekki. Kaupmaðurinn lagði þá til, að þeir