Helgafell - 01.05.1953, Qupperneq 16

14
HELGAFELL
saga í senn. Það er vordraumur íslendings sem þrdir heim en
á engan gjaldmiðil sem höfðingjar þessa heims taka gildan.
Kannski á hann aðeins list sína, — sál sína.
Sæmundur á selnum er eitt af öndvegisverkunum í list Ás-
mundar, og með því lýkur fyrsta kaflanum í sögu hans. Þar
tengjast þættirnir sem þegar hafa komið fram, — sterk myndsýn
arkaiskrar listar og formgreining kúbismans. Þó er það algjör-
lega nýr þáttur, nýtt þroskastig, sem gefur myndinni mestan
svip. Það er hin kraftmikla hreyfing og þensla forrnanna. Skepn-
an teygir sig upp með hlakkandi glotti, nú hefur hún skilað
manninum og bíður launanna. Skrokkur hennar sýnir enga
spennu eða áreynslu, frekar makindi yfir unnu verki. Maðurinn
hins vegar þenur hvern vöðva líkamans til snöggs og samstillts
átaks og reiðir upp bareflið báðum höndum. Þeir horfast í augu,
maðurinn og skepnan, og Sæmundur Sigfússon brosir í kamp-
inn þetta andartak áður en höggið ríður.
Hreyfingin í myndinni er tvíþætt og andstæð, en hún stirðn-
ar ekki og steingervist eins og oft vill verða, þegar andstæður
eru leiddar þannig saman, heldur fær hún útrás í hringstreymi
og endurtekningu. Athugum til dæmis hvernig form stöpulsins
og sporðsins fylgja líkamshreyfingu Sæmundar, eða hvernig
þverskorin formin í selshausnum endurtaka stöðu handleggj-
anna. Þetta verður til þess að tengja andstæðurnar og veita
spenntri hreyfingunni útrás.
Hæð allrar myndarinnar er ekki nema rúmur metri, og í þeirri
stærð var hún gefin Parísarborg á 2000 ára afmæli hennar. En
það hefur lengi verið hugsjón Ásmundar að stækka hana mjög
verulega og fá henni þannig stað utan húss. Þegar efnt var til
samkeppni meðal myndhöggvara um skreytingu Háskólalóðar-
innar fyrir fáum árum, gerði Ásmundur það meðal annars að
tillögu sinni, að Sæmundur yrði settur þar upp, 4—5 metra hár,
og stæði yzt í hálfhringnum, beint andspænis skólanum. Skyldi
hann settur í lágan, aflangan brunn með gosvatni og vatnsúð-
inn látinn leika um myndina. Fyrir tillögur sínar voru honum
veitt hæðstu verðlaunin í samkeppninni, og þótti mörgum vel
fallið, að mynd sem tengdist sögu um fyrsta háskólamenntaða
íslendinginn ætti að prýða þennan stað. Nokkru síðar hófst Ás-
munur handa um stækkun myndarinnar og er því verki langt