Helgafell - 01.05.1953, Page 108

106
HELGAFELL
bandi — eru höfundinurn saavmála efn-
islega séð. I kvæðabálkinum eru marg-
ar gullfallegar ljóðlínur og einstök er-
indi, jafnvel heil kvæði, en ekki hef ég
heyrt neinn þylja utan að úr þessari
bók. Það er vitanlega enginn cnæli-
kvarði á gildi kvæðabókar, en hins veg-
ar mælikvarði á áhrif hennar, að menn
læra kvæði hennar utan að. En þessi
kvæðabók Jóhannesar er einhvernveg-
inn cnisheppnuð, kemur hvorki við les-
andann né þá, sem lesið er um. Þjóð-
kvæðastíllinn hæfir ekki verkefninu.
Það er t'lgangslaust að reyna að moka
flór með silfurskeið. Það skemmir bara
skeiðina og flórinn er jafn óræstaður
eftir sem áður.
Tilraun með áætlunar-
búskap í bókmenntum
Bragi Sigurjónsson: GÖNGUR
OG RÉTTIR — Bókaútg. Norðri
Eitt er það forlag hér á landi, sem
virðist hafa gert það að sérgrein sinni
að gefa út langlokur um ýmis efni, sem
sveitir landsins snerta að einhverju
leyti, og telja svo almenningi trú ui.m,
að hver maður þurfi að eiga þetta. Eru
þetta jafnan stórar og dýrar bækur,
íburðarmiklar og vandaðar aS öllum
ytri frágangi, og helzt í mörgutm bind-
um. Þegar ekki var hægt að þvæla
meira um landpóstana, hafa forráða-
menn Norðra setzt á rökstóla og farið
að leggja á ráðin um það, hverju næst
væri hægt að plata í sveitamanninn.
Loks fær einn þeirra þá ,,dýrlegu“
hugmynd, að nú skuli gefa út doðrant
um göngur og réttir. Er þetta síðan
samþykkt, og Bragi Sigurjónsson feng-
inn til að búa verkið til prentunar. Þar-
með var bókin saena sem skrifuð, og
mætti kalla slík ritverk ,,kontórbók-
menntir“. Þó verður að telja, að Bragi
eigi aðalsökina á efnislegum frágangi
verksins. Eru fjögur bindi þegar komin
út, og von á því fimmta. Geta menn nú
. hlakkað til þess. Verður verkið þá orð-
ið upp undir 2000 blaðsíður, stórar og
þéttprentaðar. Er óhætt að fullyrða, aS
öllu, sem segja þurfti um þetta efni,
hefði mátt koma fyrir í einni bók, og
hefði þá verið gerandi að kaupa hana
og lesa. En hér hefur útgefandi le:tað
aðstoðar allflestra bænda á landinu, að
manni virðist, að allir hafa þurft eitt-
hvað að segja um afreksverk sín í
gangnaferöum. Er gerð ítarleggrein fyr-
ir hverjum steini í afrétti svo að segja
hvers einasta hrepps á landinu, og
verÖur úr öllu saman furðuleg enda-
leysa karlaraups og þrautleiðinlegra
staðháttalýsinga. Samt segir á einum
stað: ,,Til þess að ókunnugir geti gert
sér glögga hugmynd um ferÖalög og
leitir á þessum slóðum, er nauðsynlegt
að lýsa þessu mikla landflæmi eins vel
og unnt er. Ekki munu þó verða talin
upp öll þau vatnsföll, sem eru á leið-
inni úr byggð inn í Arnarfell, en þau
munu vera alls eitthvað um tuttugu —“
Verður manni strax hlýtt til greinar-
höfundar fyrir þessa miskunnsemi. En
haldi maÖur áfram að lesa, finnst
manni árnar grunsamlega margar samt,
og við nánari athugun kemur í tjós, að
maðurinn svíkur loforð sitt og telur
upp tuttugu og eina á í afrétti þessa
eina hrepps, að ótöldum öllum fossum
og gljúfrum, giljum og flúÖum. Ann-
ars mætti segja allar þessar gangna-
sögur á nokkrum mínútum, t. d. eitt-
hvað á þessa leið: Bóndi sér lamb á
klettasyllu og hugsar með sér, að nú
þurfi að ná því úr sjálfheldu þeirri fyrir
alla muni. Ekki dettur honum í hug að