Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2013, Blaðsíða 92

XVI VISINDARAÐSTEFNA M I
FYLGIRIT 73
Kannað var hvort telmisartan hemji TGF-j! boðleiðina í gegnum PPAR-y
óháð þeim áhrifum sem það hefur á ATl.
Efniviður og aðferðir: Fengin voru vefjasýni frá átta sjúklingum sem
fóru í míturlokuviðgerð. Míturloku millivefsfrumur voru einangraðar
og ræktaðar. Rannsóknaraðferðir sem notast var við voru ónæmisflúr-
ljómun, ónæmisrafdráttur og PCR.
Niðurstöður: Míturloku millivefsfrumurnar voru jákvæðar fyrir
vimentin, SM22a, a-smooth muscle actin sem var neikvætt í sléttum
vöðvafrumum. Millivefsfrumurnar voru neikvæðar fyrir angíótensín II
viðtökum týpu 1 og 2 sem var aftur jákvætt í vöðvafrumum og trefja-
kímfrumum. Telmisartan hindraði TGF-fi háða tjáningu á kollageni 1 og
elastíni. PPAR-y agónistinn PGJ2 hafði sömu áhrif en ekki PPAR-y agón-
istinn pioglitazone. And-TGF-fS áhrif telmisartans á TGF-p háða tjáningu
kollagens 1 og elastíns voru hins vegar ekki hindruð af GW9962, sem er
PPAR-y antagónisti. TGF-(I virtist virkja Smad2 boðleiðina óháð áhrifum
frá telmisartani og ATl. ERK og p38 boðleiðirnar virtust virkjast með
telmisartan gjöf en óháð ATl.
Alyktanir: TGF-fi virkjar Smad2 og p38 f ræktuðum míturloku millivefs-
frumum og hvetur til millifrumuefnisframleiðslu. Millivefsfrumumar
binda ekki angiotensin II hugsanlega vegna þess að ATl og AT2 em
ekki fyrir hendi í þessum frumum. Telmisartan hindrar marktækt TGF-fi
boðleiðina óháð áhrifum á ATl sem virðist fara í gegnum virkjun á
PPAR-y. Þetta þarfnast frekari staðfestingar.
V 76 Gáttatif eftir opnar hjartaaðgerðir. Forspárþættir og gerð
spálíkans
Sólveig Helgadóttir, Martin Ingi Sigurðsson, Inga Lára Ingvarsdóttir, Davíð O.
Arnar, Tómas Guðbjartsson
Hjarta- og lungnaskurðdeild og hjartadeild Landspítala, læknadeild HÍ
solveighelgadottir@gmail.com
Inngangur: Gáttatif er algengur fylgikvilli opinna hjartaaðgerða. Mark-
mið rannsóknarinnar var að kanna forspárþætti gáttatifs eftir hjarta-
aðgerðir hér á landi, útbúa áhættulíkan og kanna langtíma lífshorfur
sjúklinga.
Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rannsókn sem náði til 744 sjúklinga
sem gengust undir kransæðahjáveitu- (n=720) og/eða ósæðarloku-
skiptaaðgerð (n=156) á Landspítala 2002-2006 og höfðu ekki fyrri sögu
um gáttatif. Ein- og fjölbreytugreining var notuð til að meta áhættuþætti
gáttatifs og sjúklingar með gáttatif bornir saman við þá sem höfðu reglu-
legan hjartslátt.
Niðurstöður: Tíðni gáttatifs var 44%, marktækt hærri eftir ósæðarloku-
skipti en hjáveituaðgerð. Sjúklingar með gáttatif voru eldri, oftar konur,
sjaldnar með sögu um reykingar, voru með lægra útfallsbrot hjarta og
hærra EuroSCORE. Ekki var munur á lyfjameðferð hópanna fyrir aðgerð
utan að sjúklingar sem fengu gáttatif voru sjaldnar á statínmeðferð.
Sjúklingar með gáttatif lágu lengur á sjúkrahúsi og höfðu marktækt
hærri tíðni fylgikvilla og skurðdauða <30 daga. I fjölbreytugreiningu
reyndust ósæðarlokuskipti, saga um hjartabilun, hærra EuroSCORE og
aldur sjálfstæðir forspárþættir gáttatifs. Þessir forspárþættir voru notað-
ir til að sníða áhættulíkan til að spá fyrir um líkur á gáttatifi eftir aðgerð.
Langtímalifun sjúklinga sem fengu gáttatif var marktækt verri, en lifun
í hópunum var 92% vs 98% ári frá aðgerð og fimm ára lifun 83% vs 93%.
Alyktanir: Næstum helmingur sjúklinga greindist með gátttif eftir
aðgerð. Þessir sjúklingar voru mun líklegri til að fá fylgikvilla eftir
aðgerð, legutími þeirra var lengri og lifun verri. Með niðurstöðum rann-
sóknarinnar var okkur unnt að sníða áhættulíkan sem mögulega gæti
nýst við ákvörðun um hertari forvamarmeðferð fyrir aðgerð.
V 77 Sóraliðlöskun á Norðurlöndum, algengi og sjúkdómsbirting
Bjöm Guðbjömsson1'2, Leif Ejstrup5, Jan Tore Gran4, Lars Iversen5, Ulla Lindqvist6,
Leena Paimela7, Thomas Temowitz8, Mona Stáhle9
'Rannsóknastofu í gigtsjúkdómumLandspítala, 2læknadeild HÍ, 3húð!ækningadeild Árósum,
4gigtardeild Osló, 5gigtardeild Óðinsvéum, 5lyflækningadeild Uppsölum, 7gigtardeild Helsinki,
8húðlækningadeild Stavanger, 4Karólínsku stofnuninni Stokkhólmi
bjomgu@landspitali.is
Inngangur: Að ákvarða algengi og lýsa sjúkdómsmynd sóraliðalösk-
unar (PAM) á Norðurlöndum. PAM er sjaldgæfur liðbólgusjúkdómur
tengdur psoriasis og veldur alvarlegum liðskemmdum.
Efniviður og aðferðir: Sjúklingar með PAM, 18 ára og eldri sem bjuggu
á Norðurlöndunum (Dartmörk, Noregi, íslandi og Svíþjóð) var boðið til
þátttöku. Sjúklingarnir voru fundnir í samvinnu gigtar- og húðlækna
ásamt sjúklingasamtökunum NORDSPO. Fimmtíu og níu sjúklingar
fundust og komu til viðtals hjá húð- og gigtarlækni þar sem sjúkdóms-
greiningin var staðfest og framkvæmd var kerfisbundið viðtal og
skoðun auk þess sem sjúklingur gaf lífsýni.
Niðurstöður: Algengi PAM á Norðurlöndunum reyndist vera 3,69 til-
felli á hverja 1.000.000 íbúa (95% CI 2,75-4,63). Kynjahlutfall var nærri
1:1. Meðalaldur sjúklinga þegar húðsjúkdómurinn byrjaði var 25 ára,
en 30 ára er liðsbólgurnar byrjuðu. Konur veiktust af húðsjúkdómnum
tveimur árum fyrr en karlar. Við þátttöku í rannsókninni höfðu konur
verið að meðaltali veikar vegna liðbólgusjúkdómsins í 33±llár en karlar
í 27±11 ár. PAM sást oftast í fjærkjúkuliðum í tánum, síðan í þumalfingri
og £ fjærkjúkulið vinstra htlafingurs. Við skoðun höfðu 54% sjúkling-
anna auma liði við skoðun og 47% höfðu merki um virkar liðbólgur.
Þriðjungur hópsins hafði festumein og 64% höfðu sögu um pulsufingur,
en enginn þeirra hafði einkenni þess á skoðunardegi. Tuttugu og þrír
þeirra 38 sjúklinga (61%) sem höfðu sögu um pulsufingur, höfðu
haft pulsufingur í þeim fingri eða tá þar sem þeir voru með PAM.
Athyglisvert var að 45% þátttakenda höfðu mjög mildan eða engin
merki um húðsjúkdóm við skoðun.
Ályktanir: PAM er sjaldgæfur sjúkdómur á Norðurlöndum. Frekari
rannsóknir á rannsóknarhópnum, þar með talið erfðarannsóknir, mæl-
ingar á beinvísum, lífsgæðum og myndgreiningu eru í vinnslu.
V 78 Stafrænt áhættumat með sjálfvirkri meðferðarráðgjöf við
beinþynningu
Bjöm Guöbjömsson13-7, Aron Hjalti Björnsson1-23, Elvar Öm Birgisson4, Bjami
Vilhjálmur Halldórsson3-5, Þorsteinn Geirsson3, Björn Rúnar Lúðvíksson3-6-7
‘Rannsóknastofu í gigtsjúkdómum og 6ónæmisfræðideild Landspítala, 2læknadeild háskólans í
Debrecen, Ungverjalandi, 3Expeda Reykjavík, 4myndgreiningardeildSjúkrahúsinu á Akureyri,
5tækni- og verkfræðideild HR, 7læknadeild HÍ
bjorngu@landspitali. is
Inngangur: Á íslandi verða 1400 brot vegna beinþynningar árlega, þar
af 200 mjaðmabrot. Með virkri forvöm og beinvemdandi lyfjameðferð
hjá einstaklingum með aukna áhættu á beinbrotum má marktækt fækka
beinbrotum. Til þess þarf að greina þá einstaklinga sem eru í hvað mestri
brotaáhættu og velja rétt meðferðarform. Markmið þessa verkefnis var
að hanna stafrænt áhættumatskerfi með innbyggðri sérfræðingsráðgjöf
byggða á sannreyndum grunni og gera áreiðanleikakönnun miðað við
reiknilíkan alþjóða heilbrigðisstofnunninnar (FRAX).
Efniviður og aðferðir: Með aðstoð gervigreindar var byggður áhættu-
reiknir með tilliti til 10 ára áhættu á beinbrotum og sem sækir ráðlegg-
92 LÆKNAblaöið 2013/99