Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2013, Blaðsíða 20

XVI VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
FYLGIRIT 73
greiningu. Nýlega greindir sjúklingar voru þó hvorki yngri né með
minni æxli. Algengi klínískt markverðra heiladingulsæxla er hærra
en talið var og aukin vitund og rannsóknir á þessum sjúkdómum er
nauðsynleg.
E 30 Orku- og próteinneysla skurðsjúklinga á Landspítala
Dagný Ösp Vilhjálmsdóttir, Harpa Hrund Hinriksdóttir, Fríða Rún Þórðardóttir,
Inga Þórsdóttir, Ingibjörg Gunnarsdóttir
Rannsóknastofu í næringarfræði Landspítala
dov1@hi.is
Inngangur: Næringarástand hefur áhrif á tíðni aukaverkana,
legutíma og almennar batahorfur sjúklinga. Tilgangurinn var að
meta orku- og próteinneyslu hjarta- og lungnaskurðsjúklinga á
Landspítala og bera saman við áætlaða orku- og próteinþörf.
Markmiðið var eirrnig að meta næringarástand sama sjúklingahóps.
Efniviður og aðferðir: Þátttakendur voru 61 sjúklingur sem lagðist
inn á hjarta- og lungnaskurðdeild. Orku- og próteininihald 5 aðal-
máltíða sem framreiddar eru frá eldhúsi Landspítala er þekkt. Þegar
liðnar voru að minnsta kosti 48 klukkustundir frá aðgerð voru allir
matarafgangar, ásamt millibitum, vigtaðir og skráðir í þrjá daga sam-
fellt. Orku- og próteinþörf var áætluð út frá klínískum leiðbeiningum
um næringu sjúklinga (25-30 hitaeiningar (he)/kg líkamsþyngdar/
dag og 1,2-1,5 g/kg líkamsþyngdar/dag) og næringarástand metið.
Niðurstöður: Orkuneysla var að jafnaði 19±5,8 he/kg/dag.
Meðalpróteinneysla reyndist vera 0,9 g/kg/dag. Þorri þátttakenda
(>80%) náði ekki lágmarksviðmiðum fyrir orkun- og próteinneyslu og
átti það við um alla skráningardagana þrjá. Alls reyndust 14 sjúklingar
(23%) annaðhvort vera vannærðir eða í hættu á vannæringu. Þessi hópur
reyndist að jafnaði vera nær því að fullnægja orku- og próteinþörf
sinni heldur en vel nærðir sjúklingar (22±6,8 miðað við 18±5,3 he/
kg/dag, p<0,001; 1,0±0,3 miðað við 0,8±0,2 g/kg/dag, p=0,009).
Notkun næringardrykkja var almennari meðal vannærðra sjúklinga
og sjúklinga í hættu á vannæringu heldur en vel nærðra sjúklinga.
Ályktanir: Niðurstöður rannsóknarinnar sýna að hjarta- og lungna-
skurðsjúklinga á Landspítala eiga nokkuð langt í land með að fullnægja
áætlaðri orku- og próteinþörf, jafnvel á 5. degi eftir aðgerð. Huga þarf
betur að næringu inniliggjandi sjúklinga, allt frá mati á næringarástandi
til viðeigandi næringarmeðferðar.
E 31 Bráður nýrnaskaði á íslandi. Faraldsfræði, áhættuþættir og
afdrif sjúklinga
Þórir Einarsson Long', Martin Ingi Sigurðsson2, Ólafur Skúli Indriðason3, Kristinn
Sigvaldason2, Gísli Heimir Sigurðssonu
‘Læknadeild HÍ, 2svæfinga- og gjörgæsludeild og 3nýmalækningaeiningu Landspítala
thorirein@gmail. com
Inngangur: Bráður nýmaskaði er algengt vandamál sem útheimtir oft
kostnaðarsama og erfiða meðferð og hefur háa dánartíðni. Tilgangur
þessarar rannsóknar var að kanna faraldsfræði, áhættuþætti og afdrif
þeirra sjúklinga sem fengu bráðan nýmaskaða á rannsóknartímabilinu.
Efniviður og aðferðir: Fengnar vom allar kreatínínmælingar sem gerðar
hafa verið á Landspítala frá janúar 2008 til ársloka 2011. Skrifað var forrit
sem mat alla sem mældir höfðu verið með tilliti til bráðs nýmaskaða
samkvæmt RIFLE skilgreiningunni, miðað við grunngildi kreatíníns
sex mánuðum fyrir hæsta kreatínín gildi. Forritið flokkaði þá í risk (R),
injury (I) og failure (F) hópa eftir alvarleika skaðans.
Niðurstöður: Alls áttu 17.693 einstaklingar grunngildi og af þeim fengu
3686 (20,8%) bráðan nýrnaskaða á tímabilinu, þar af 2077 (56,5%) á R, 840
(22,9%) I og 769 (20,9%) á F-stigi. Fleiri konur fengu R og I en fleiri karlar
F (p<0,001). Meðalaldur sjúklinganna var 68,4±17,1 ár. Þeir sem fengu
bráðan nýmaskaða á F-stigi voru skoðaðir nánar. Af þeim fóm 22% í
skurðaðgerð í legunni, 23% fengu lost, 14% sýklasótt, 32% blóðþrýst-
ingsfall tengt hjarta- og æðakerfi, 10% blæðingar, 27% öndunarbilun og
7% lentu í slysi. Af sjúklingum voru 76% á lyfi sem jók áhættu á bráðum
nýrnaskaða. Tíðni fyrri sjúkdóma hjá sjúklingunum var há. Alls fengu
11% blóðskilunarmeðferð og sex sjúklingar (0,7%) þurftu blóðskilun í
meira en 90 daga. Eins árs lifun sjúklinga á F-stigi var 51,8%.
Ályktanir: Bráður nýrnaskaða er tiltölulega algengt vandamál hér á
landi og sjúklingar með alvarlegan nýrnaskaða hafa háa dánartíðni. Stór
hluti sjúklinganna er á lyfjum sem átt geta þátt í sjúkdómnum og gæti
breytt lyfjanotkun mögulega haft áhrif á tíðni hans.
E 32 Ákvörðun á útskilnaði 2,8-díhýdroxýadeníns í þvagi með
vökvakrómatógrafíu-massaspektrómetríu
Margrét Þorsteinsdóttir1-2, Baldur Bragi Sigurðsson2, Finnur Freyr Eiríksson1-, Viðar
Ö. Eðvarðssonu, Runólfur Pálssonu
'Heilbrigöisvísindasviöi HÍ, 2ArcticMass ehf., 3Landspítala
margreth@hi.is
Inngangur: Adenínfosfóríbósýltransferasa (APRT)-skortur er arfgengur,
víkjandi galli í púrínefnaskiptum, sem leiðir til mikillar aukningar á
útskilnaði á 2,8-díhýdroxýadeníni (2,8-DHA) í þvagi. 2,8-DHA er mjög
torleyst og veldur því steinamyndun í þvagfærum og útfellingum krist-
alla í nýrnavef, sem geta leitt til langvinns nýrnasjúkdóms og jafnvel
lokastignýmabilunar. Markmið rannsóknarinnar var að þróa hraðvirka
mæliaðferð til ákvörðunar á 2,8-DHA og öðrum lykilpúrínum í þvagi í
því skyni að bæta greiningu og lyfjameðferð sjúklinga með APRT-skort.
Efniviður og aðferðir: Hönnun tilrauna var beitt við þróun mæliað-
ferðar með háhraðavökvaskiljun tengdri tvöföldum massagreini (UPLC-
MS/MS) til magngreiningar á 2,8-DHA, 2-deoxyadenósíni, 2-deoxygúa-
nósíni, 2-deoxyinósíni, adeníni, adenósíni, gúanósíni og inósíni í þvagi.
Notuð var D-optimal hönnun til að skima fyrir breytum með áhrif á
næmni fyrir virku efnin. Styrkur kreatíníns í þvagsýnunum var stillur á
0,5 mmól/L með 20 mM ammóníumhýdroxíði fyrir mælingu.
Niðurstöður: Magngreining 2,8-DHA og annarra lykilpúrína í þvagi
með UPLC-MS/MS var náð innan 6 mínútna með 100% sérhæfni.
Skimun gaf til kynna að ólínulegt kerfi lægi að baki áhrifum breyta.
Endurtakanleiki aðferðinnar reyndist vera góður fyrir öll virku efnin.
Mælingar á 2,8-DHA og adeníni sýndu marktækan mun á magni efn-
anna í þvagi fyrir og eftir meðferð með allópúrinóli sem hamlar myndirn
2.8- DHA. Magn 2,8-DHA minnkaði á meðan magn adeníns jókst hjá
sjúklingum á lyfjameðferð.
Ályktanir: Þróuð var hraðvirk og áreiðanleg magngreiningaraðferð fyrir
2.8- DHA og önnur lykilpúrín í þvagi með UPLC-MS/MS. Þessi aðferð
auðveldar greiningu APRT-skorts og er gagnleg við stýringu lyfjameð-
ferðar sjúklinga.
20 LÆKNAblaðið 2013/99