Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2013, Blaðsíða 93

XVI VISINDARAÐSTEFNA Hl
FYLGIRIT 73
ingar í alþjóðlegar meðferðarleiðbeiningar, eftir að staðlaðar heilbrigðis-
upplýsingar eru færðar inn í vefkerfi. Kerfið skilar bæði með mynd-
rænum hætti og í texta áhættumati, rannsóknarþörf, forvarnar- og/eða
meðferðarráðgjöf ásamt því að ráðleggja um eftirlit. Kerfið hefur verið
til reynslu innan heilsugæslurmar og við erlendar beinþéttnimóttökur.
Kerfisbundið áhættumat var framkvæmt á 87 einstaklingum sem komu
til beinþéttnimælingar á FSA. Allir þátttakendur svöruðu stöðluðu
spumingablaði með tilliti til áhættuþátta. Niðurstöður brotaáhættu í
reiknivél okkar (Expeda) var borin saman við FRAX.
Niðurstöður: Samanburður á áhættureikni er byggður á 87 einstak-
lingum, 76 konum og 11 körlum. Meðalaldur hópsins var 60 ár (min 24;
max 82). Nær 100% samræmi var á milli 10 ára beinbrotaáhættu þegar
reiknað var með Expeda og FRAX reiknivélunum; r=0,96022; p<0,001.
Ályktanir: Kerfisbundið áhættumat með aðgengi að bestu sér-
fræðiþekkingu á hverjum tíma tryggir bestu meðferð. Samanburður á
áhættureikni FRAX og Expeda sýnir góða samsvörun. Frekari úttekt
á heilsuhagfræðilegum ávinningi með notkun kerfisbundinnar með-
ferðamálgunar er í farvatninu.
V 79 Engin tengsl eru á milli líkamsþjálfunar á mismunandi
aldursskeiðum og algengis gerviliða í hnjám og mjöðmum vegna
slitgigtar. AGES-Reykjavíkur rannsóknin
Sólveig Siguröardóttir1, Sigurbjörg Ólafsdóttir1, Thor Aspelund1-2, Tamara B.
Harris3, Vilmundur Guðnason1-2, Helgi Jónsson' *
'Háskóla íslands, 2Hjartavemd, 3National Institute on Aging, Bethesda, BNA, 4Landspítala
sos12@hi.is
Inngangur: Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna hvort sam-
band væri á milli líkamsþjálfunar á mismunandi aldursskeiðum og
gerviliðaaðgerða vegna slitgigtar í AGES-Reykjavíkur rannsókninni.
Efniviður og aðferðir: Gerviliðir í hnjám og mjöðmum voru skráðir
samkvæmt tölvusneiðmyndum. Þeir voru álitnir vera af völdum slit-
gigtar eftir að útilokaðir voru einstaklingar með brot eða liðbólgusjúk-
dóm. Algengi gerviliða í hnjám var 223 (4,3%) og í mjöðmum 316 (6,1%).
Líkamsþjálfun 5170 þátttakenda (2195 karlar, 2.975 konur, meðalaldur
76 ár) var skráð samkvæmt upplýsingum úr spumingalista. Spurt var
hvort og hversu oft viðkomandi hafði stundað létta eða hóflega/kröft-
uga líkamsþjálfun á aldursskeiðunum 20-34 ára, 35-49 ára, 50-65 ára og á
síðustu 12 mánuðum. Dæmi vom gefin um hvað teldist létt og/eða hóf-
legt/kröftugt. Svarmöguleikar voru aldrei, sjaldan, vikulega en minna
en 1 klst í viku, 1-3 klst í viku, 4-7 klst í viku og meira en 7 klst í viku.
Aðhvarfsgreining (regression analysis) var notuð við athugun tengsla.
Niðurstöður: Á síðustu 12 mánuðum sögðust 27,5% aldrei hafa stundað
líkamsþjálfun, 17% sjaldnar en einu sinni í viku, 48% 1-7 klst á viku og
7,5 % meira en 7 klst á viku. Jákvæð tengsl voru á milli líkamsþjálfunar
og karlkyns, yngri aldurs, lægri líkamsþyngdarstuðuls og minni reyk-
ingasögu en neikvæð tengsl voru við gerviliði. 12,1% sögðust aldrei hafa
stundað líkamsþjálfun á ævinni. Engin tengsl fundust á milli líkams-
þjálfunar á öðmm æviskeiðum og algengis gerviliða.
Ályktanir: Líkamsþjálfun á ólíkum æviskeiðum virðist ekki hafa áhrif
á algengi gerviliða. Aldraðir einstaklingar sem komnir em með gervilið
stunda minni líkamsþjálfun en aðrir.
V 80 Áhrif þess á vöðvavirkni í herðum að nota einungis
stuðningspúða við tölvuvinnu
Birna Hrund Björnsdóttir', Steinþóra Jónsdóttir, Þjóðbjörg Guðjónsdóttir2
'Hrafnistu Hafnarfírði, 2námsbraut í sjúkraþjálfun, rannsóknastofu í hreyfivísindum HÍ
bhb8@hi.is
Inngangur: Stoðkerfiseinkenni í baki, hálsi og efri útlimum em ein
aðalástæða veikinda, færniskerðingar og skertrar vinnufæmi í hinum
vestræna heimi. Þessi einkenni eru oft tengd við sérstakar atvinnu-
greinar sem fela í sér endurtekið álag, til dæmis að vinna við tölvu.
Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna meðaltalsvöðvavirkni
efri hluta sjalvöðva (upper trapezius muscle) og miðhluta axlarvöðva
(middle deltoid muscle) við tölvuvinnu með og án stuðnings undir fram-
handleggi. Stuðningurinn undir framhandleggi var einungis veittur af
stuðningspúðanum.
Efniviður og aðferðir: Þátttakenda var aflað í Nýherja og á bæjarskrif-
stofum Hafnarfjarðar. Þátttakendur voru 16 konur á aldrinum 20-65 ára
án langvinnra stoðkerfiseinkenna. Konurnar vinna allar við tölvu að
minnsta kosti fjórar klukkustundir á dag. Þátttakendum var stillt upp í
góða setstöðu áður en mælingar hófust. Yfirborðsvöðvarafrit var notað
til að mæla vöðvavirkni. Meðaltalsvöðvavirkni var mæld í efri hluta
sjalvöðva og miðhluta axlarvöðva með og án stuðningspúðans meðan
konumar unnu verkefni í tölvu.
Niðurstöður: Niðurstöður sýndu fram á að ekki var marktækur
munur á meðaltalsvöðvavirkni með og án stuðningspúðans í efri hluta
sjalvöðva fyrir hægri (p=0,117) eða vinstri hlið (p=0,623). Marktækt
minni meðaltalsvöðvavirkni mældist í miðhluta axlarvöðva með stuðn-
ingspúða heldur en án, fyrir hægri (p=0,012) og vinstri hlið (p=0,047).
Hugsanlega hefðu þátttakendur þurft meiri leiðbeiningar og æfingu í
að nota púðann til að geta slakað á sjalvöðvanum, en erfitt er að draga
ályktun um það vegna þess hve fáir þátttakendur voru í rannsókninni.
Ályktanir: Þessi rannsókn er sú fyrsta sem gerð hefur verið á bara stuðn-
ingspúðanum og því bjóða framtíðarrannsóknir upp á mikla möguleika.
V 81 Faraldsfræði meiðsla hjá íslenskum karlkylfingum
Ámý Lilja Árnadóttir1-3, Kristín Briem1, María Þorsteinsdóttir1, Ólafur Ingimarsson2
'Námsbraut í sjúkraþjálfun HÍ, 2Landspítala, Ttoilbrigðisstofnuninni Sauðárkróki
aia15@hi.is
Inngangur: Engin gögn eru til um faraldsfræði golftengdra meiðsla
meðal kylfinga á íslandi. Markmið þessarar rannsóknar var að kanna
tíðni og eðli golftengdra meiðsla meðal karlkylfinga á Islandi með lága
(fgj. <5) og miðlungsforgjöf (fgj. 10-20).
Efniviður og aðferðir: Fjögur hundruð karlkylfingar (hópur A: fgj. s5;
B: fgj. 10-20) fengu sent kynningarbréf og í framhaldi tölvupóst með að-
gangi að rafrænum spumingalista. Auk grunnspurninga um aldur, hæð,
þyngd og forgjöf, var spurt um æfinga- og leikálag, aðra líkamsrækt og
golftengd meiðsli: staðsetningu, áhrif á golfiðkun og alvarleika (metið
á Numerical Rating Scale, NRS). Skilgreining meiðsla: sársauki, verkur,
eymsli eða bólga sem tengjast golfiðkun. Tölfræði: t-próf, kí-kvaðrat og
aðhvarfsgreining, öryggismörk: a=0,05.
Niðurstöður: Svarshlutfall var 40% (A: fgj. s5=77; B: fgj. 10-20=83).
Hópur A var marktækt yngri en hópur B, æfði sig meira og tók þátt
í fleiri golfmótum. Meiðslahlutfall var 50,6%, en ekki var marktækur
munur á milli forgjafarhópa. Meiðsli reyndust flest álagameiðsli en
12% voru vegna skyndilegs áverka. Meiðsli í mjóbaki voru algengust
og valda lengstri fjarveru frá íþróttinni. Marktæk fylgni reyndist á
milli meiðsla og fjölda golfmóta (r=-0,2; p=0,01) og meiðsla og annarrar
LÆKNAblaðió 2013/99 93