Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2013, Blaðsíða 46

XVI VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
FYLGIRIT 73
kynferðisofbeldi fyrir 16 ára aldur hefði áhrif á álagsþætti og sálræna
vanlíðan á fullorðinsaldri.
Efniviður og aðferðir: Landskönnun Heilbrigði og aðstæður fslendinga
I byggði á slembiúrtaki 18-75 ára íslendinga (N=1532, heimtur 60%).
Svarendur voru spurðir hvort þeir hefðu orðið fyrir alvarlegum nei-
kvæðum atburði eða búið við erfiðar aðstæður fyrir 16 ára aldur. Unnið
var úr svörum þeirra sem nefndu sérstaklega kynferðislega áreitni og
kynferðisofbeldi (nauðgun eða kynferðislega misnotkun).
Niðurstöður: Þeir sem orðið höfðu fyrir kynferðislegri áreitni eða kyn-
ferðisofbeldi í æsku upplifðu meiri kvíða, þunglyndi og reiði á fullorð-
insaldri. Þá kom í ljós að kynferðisleg áreitni og kynferðisofbeldi í æsku
tengdist ýmiss konar langvinnum erfiðleikum á fullorðinsárum, auk
þess sem kynferðisofbeldið tengdist öðrum neikvæðum lífsviðburðum
síðar á ævinni. Loks kom í ljós að kynferðisleg áreitni og sérstaklega
kynferðisofbeldi í æsku tengdist kvíða, þunglyndi og reiði á fullorðins-
aldri, þótt tekið væri tillit til erfiðleika og áfalla síðastliðna 12 mánuði.
Alyktanir: Niðurstöðumar gefa vísbendingar um að kynferðisofbeldi í
æsku hafi bein áhrif á sálræna vanlíðan á fullorðinsaldri og einnig óbein
áhrif með því að stuðla að neikvæðum atburðum og langvinnum erfið-
leikum, sem einnig hafa áhrif á vanlíðanina. Armur kynferðisofbeldis í
æsku er langur og hefur margvísleg neikvæð áhrif á aðstæður og líðan
einstaklinga fram á fullorðinsaldur. Miklu skiptir að leita færra leiða til
að vinna gegn kynferðilegri áreitni og kynferðisofbeldi.
E 115 Heilaæðaáföll eftir opnar hjartaskurðaðgerðir á íslandi 2002-
2006
Rut Skúladóttir', Martin Ingi Sigurðsson2, Haukur Hjaltason1J, Tómas
Guðbjartsson1-2
'Læknadeild HÍ, 2hjarta- og lungnaskurðdeild og Taugadeild Landspítala
rus2@hi.is
Inngangur: Heilaæðaáföll er alvarlegur fylgikvilli opinna hjartaskurðað-
gerða sem skerðir lifun og lífsgæði sjúklinga. Tilgangur rannsóknarinnar
var að kanna tíðni og áhættuþætti heilaæðaáfalla í kjölfar aðgerðanna.
Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rannsókn á 876 sjúklingum sem
gengust undir opna hjartaskurðaðgerð á Landspítala 2002-2006.
Sjúklingunum var skipt í tvo hópa; þá sem fengu heilaæðaáfall (n=20) og
viðmiðunarhóp (n=856). Heilaæðaáfall var skilgreint sem heilaslag með
einkennum sem stóðu yfir í >24 klst eða skammvinna heilabióðþurrð
(<24 klst). Hópamir voru bomir saman með tilliti til fylgikvilla, skurð-
dauða, langtíma heildarlifunar og áhættuþættir heilaæðaáfalls metnir
með einþáttargreiningu.
Niðurstöður: Tuttugu sjúklingar fengu heilaæðaáfall (2,3%), þar af 17
heilaslag. Sautján sjúklingar gengust undir kransæðahjáveituaðgerð en
fjórar voru gerðar á sláandi hjarta. Sjúklingar með heilaæðaáfall voru
marktækt eldri, með lægri líkamsþyngdarstuðul og hærra EuroSCORE
(7,4 vs 5,2; p=0,004) en áhættuþættir hjarta- og æðasjúkdóma voru
sambærilegir. Alvarlegir fylgikvillar, þar á meðal fjöllíffærabilun, voru
fimmfalt algengari hjá sjúklingum með heilaæðaáfall (p=0,002), heildar-
legutími um viku lengri og magn blóðgjafa helmingi hærra (p=0,017).
Dánartíðni innan 30 daga hjá þeim sem fengu heilaæðaáfall var 20% en
3% í viðmiðunarhópi (p=0,005). Eins og fimm ára lifun var 75% og 65%
hjá sjúklingum með heilaæðaáfall borið saman við 95% og 86% í við-
miðunarhópi (logrank próf, p=0,007).
Alyktanir: Tíðni heilaæðaáfalls eftir hjartaaðgerð á íslandi er lág og í
samræmi við erlendar rannsóknir. Eldri sjúklingar með lágan líkams-
þyngdarstuðul og hátt EuroSCORE eru í aukinni áhættu. Dánarhlutfall
innan 30 daga er aukið ásamt legutíma. Langtímalifun sjúklinga er skert
þegar litið er til eins og fimm ára.
E 116 Lokuskipti vegna ósæðarlokuþrengsla á íslandi 2002-2006.
Langtímafylgikvillar og lifun
Sindri Aron Viktorsson, Inga Lára Ingvarsdóttir, Kári Hreinsson, Martin Ingi
Sigurðsson, Sólveig Helgadóttir, Þórarinn Amórsson, Ragnar Danielsen, Tómas
Guðbjartsson
Læknadeild HÍ, hjarta- og lungnaskurðdeild, svæfinga- og gjörgæsludeild, hjartadeild Land-
spítala
sindriviktors@gmail. com
Inngangur: Markmiðið var að kanna langtímaárangur lokuskipta vegna
ósæðarlokuþrengsla á íslandi.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin tók til 156 sjúklinga (meðalaldur 71,7
ár, 64,7% karlar) sem gengust undir ósæðarlokuskipti vegna ósæðar-
lokuþrengsla á Landspítala 2002-2006. Gerviloku var komið fyrir hjá 29
sjúklingum en lífrænni loku hjá 127. Skráðir voru langtímafylgikvillar
og innlagnir tengdar aðgerðinni fram til 1. apríl 2010. Stuðst var við
sjúkraskrár og stofunótur sérfræðinga. Eirtnig var farið yfir hjartaómanir
við eftirfylgd, reiknuð út heildarlifun og hún borin saman við meðal-
lifun íslendinga af sama aldri og kyni.
Niðurstöður: Meðal EuroSCORE (st) fyrir aðgerð var 6,9%, hámarks-
þrýstingsfall yfir lokuna 74,1 mmHg og útfallsbrot vinstri slegils (EF)
57,2%. Hálfu ári eftir aðgerð mældist hámarksþrýstingsfall yfir nýju
lokuna 19,8 mmHg (bil 2,5-38,0). Ómskoðun við eftirlit hjá hjartalækni
vantaði hjá tæpum fjórðungi sjúklinga. Á eftirlitstímanum var rúmur
fjórðungur sjúklinga lagður inn vegna vandamála sem tengdust lok-
unni. Tíðni endurinnlagna var 6,0/100 sjúklingaár. Algengustu ástæður
endurinnlagna voru hjartabilun (1,7/100 sjúklingaár), blóðsegarek
(1,6/100 sjúklingaár), blæðing (1,6/100 sjúklingaár), hjartaþelsbólga
(0,7/100 sjúklingaár) og hjartadrep (0,4/100 sjúklingaár). Eins og fimm
ára lifun eftir aðgerð var 89,7% og 78,2% og reyndist sambærileg við
lifun íslendinga af sama aldri og kyni.
Ályktanir: Tíðni langtímafylgikvilla eftir ósæðarlokuskipti hér á landi
er svipuð og erlendis. Langtxmalifun er góð og sambærileg við lifun
einstaklinga af sama kyni og aldri sem ekki gengust undir ósæðarloku-
skipti.
E 117 Áhættuþættir enduraðgerða vegna blæðinga eftir krans-
æðahjáveituaðgerðir
Njáll Vikar Smárason', Martin Ingi Sigurðsson', Kári Hreinsson3, Þórarinn
Amórsson2, Tómas Guðbjartsson1-2
’Læknadeild HÍ, 2hjarta- og lungnaskurðdeild, 3svæfinga- og gjörgæsludeild Landspítala
njallvikar@gmail.com
Inngangur: Enduraðgerð vegna blæðingar er alvarlegur fylgikvilli
kransæðahjáveituaðgerða. Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna
áhættuþætti enduraðgerða og afdrif þessara sjúklinga.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin náði til 42 sjúklinga sem gengust
undir enduraðgerð (EA-hópur) á Landspítala árin 2002-2006 og 168
sjúklinga í viðmiðunarhópi (V-hópur, fjórir sjúklingar fyrir hvert tilfelli).
Hóparnir voru bornir saman, með tilliti til lyfjanotkimar fyrir aðgerð,
fylgikvilla og skurðdauða. Fjölbreytugreining var notuð til að skilgreina
áhættuþætti enduraðgerðar
Niðurstöður: Tíðni enduraðgerða var 5,4% (42/778). Hópamir vom sam-
46 LÆKNAblaðið 2013/99