Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2013, Blaðsíða 67

XVI VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
FYLGIRIT 73
E 182 Afdrif og horfur sjúklinga með mjaðmarbrot á Landspítala
Kristófer Amar Magnússon1, Gísli H. Sigurðsson1,2, Jóhanna M. Sigurjónsdóttir2,
Yngvi Ólafsson3, Brynjólfur Mogensen1-4, Sigurbergur Kárason1*2
'Læknadeild HÍ, 2svæfinga- og gjörgæsludeild, 3bæklunardeild og 4bráðamóttökudeild
Landspítala
kam9@hi.is
Inngangur: Mjaðmarbrot eru algengur áverki meðal aldraðra, fylgi-
kvillar eru tíðir og dánartíðni há. Markmið rannsóknar var að afla upp-
lýsinga um þennan sjúklingahóp, kanna afdrif hans, meðferð og horfur.
Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rannsókn á einstaklingum, 60 ára og
eldri, sem mjaðmarbrotnuðu og gengust undir aðgerð á Landspítala frá
1. janúar til 31. mars 2011 og fylgt var eftir til 30. apríl 2012. Gögn voru
fengin úr sjúkraskrám Landspítalans. Niðurstöður eru birtar sem meðal-
tal og staðalfrávik og tölfræðilegur munur kannaður (p<0,05).
Niðurstöður: Fimmtíu og níu einstaklingar, 60 ára og eldri, mjaðmar-
brotnuðu á tímabilinu. Meðalaldur var 82±9 ár, karlar 24 (41%, 81±9 ár),
konur 35 (59%, 83±8 ár) og 58 (98%) höfðu annan sjúkdóm. Meðalbiðtími
eftir aðgerð var 21±12 klst og fór fram utan dagvinnutíma í 80% til-
vika. Meðallegutími á bæklimardeild var 10±10 dagar. Af sjúklingum
bjuggu 66% í heimahúsi fyrir brot, 25% útskrifuðust beint heim en 51%
komust heim að lokum (p=0,0001). Dánartíðni 30. apríl 2012 var 24%
en 12% dóu innan eins mánaðar, 20% innan sex mánaða og 22% innan
árs frá aðgerð. Dánartíðni var marktækt hærri hjá þeim sjúklingum
sem þjáðust af taugasjúkdómi við innlögn (p=0,04), höfðu hærri ASA
flokkun (p=0,001), höfðu einhverja fylgikvilla á bráðamóttöku (p=0,03)
eða í aðgerð (p=0,049) og lágu lengur á vöknun (p=0,02).
Ályktanir: Meðalaldur þeirra sem mjaðmarbrotna er svipaður hér á
landi og erlendis en hlutfall karla hærra. Meðalbiðtími eftír aðgerð er
innan marka erlendra gæðastaðla og meðallegutími er sambærilegur.
Dánartíðni hópsins er sambærileg við erlendar rannsóknir en töluvert
hærri en gerist í sama aldursþýði á íslandi. Marktækt færri bjuggu
heima eftir að hafa brotnað en fyrir brot. Mjaðmarbrot hafa því alvar-
legar afleiðingar fyrir einstaklinginn og eru krefjandi fyrir samfélagið.
E 183 Hæfni til að skorða hálshrygg, áhrif á bláæðaþrýsting í hálsi
og þægileiki. Samanburður á eiginleikum fjögurra tegunda hálskraga
Sigurbergur Kárasonu, Kristbjöm Reynisson3, Kjartan Gunnsteinsson4, Ása
Guðlaug Lúðvíkdóttir4, Kristinn Sigvaldason', Gísli H. Sigurðsson1-2, Þorvaldur
Ingvarsson14-5
'Svæfínga- og gjörgæsludeild Landspítala, fíæknadeild HÍ, ■'myndgreiningardeild Landspítala,
4Össuri hf., 5bæklunardeild FSA
skarason@landspitali.is
Inngangur: Við grun um áverka á hálshrygg er ávalt settur hálskragi.
Þröngur kragi getur valdið mótstöðu á blóðflæði í hálsbláæðum, aukið
á blóðmagn í heila, valdið hækkun á innankúpuþrýstingi og aukið á
alvarleika heilaáverka. Markmið rannsóknarinnar var að bera saman
hæfni fjögurra tegunda hálskraga að skorða hálshrygg, áhrif á þrýsting
í hálsbláæð og þægileika.
Efniviður og aðferðir: Hjá 10 sjálfboðaliðum (fimm konum, fimm
körlum) var mælt hve vel Laerdal Stifneck® (SN) (Laerdal Medical AS),
Vista® (VI) (Aspen Medical Products), Miami J® Advanced (MJ) (Össur
hf.) og Philadelphia® (PH) (Össur hf.) hálskragar hindruðu hreyfingu
hálsliða með starfrænu mælitæki (Goniometer) og áhrif þeirrra á háls-
bláæðaþrýsting með beinni mælingu gegnum legg þræddum í bláæðina.
Þátttakendur gáfu krögunum einkunn (1-5) eftir þægileika.
Niðurstöður: Meðalaldur þátttakenda var 27±5ár, hæð 176±llcm,
þyngd 80±9kg og BMI 26±5. Meðaltalshreyfing hálsliða (53±9°)
minnkaði marktækt (p<0,001) við ásetningu kraga í eftirfarandi gildi:
SN(18±7°), MJ(21±10°), PH(22±8°), VI(25±9°). Ekki var marktækur
munur á milli SN og MJ (p=0,06) né MJ og PH. Meðaltalsþrýstingur í
hálsbláæðum (9,4±l,4mmHg) jókst við ásetningu hálskraga í eftirfarandi
gildi: SN(10,5±2,1 mmHg), MJ(ll,7±2,4mmHg), VI(13,5±2,5mmHg),
PH(16,3±3,3mmHg). Hækkun vegna SN frá meðaltalsþrýstingi var ekki
marktæk en hækkun annarra var það (p<0,001). Ekki var marktækur
munur á milli SN og MJ. Röðun eftir þægileika var VI (4,2±0,8), MJ
(3,9±1,0), SN (2,8±1,0) og PH (2,2±0,8).
Ályktanir: SN hindraði mest hreyfingu um hálsliði og hafði minnst áhrif
á þrýsting í hálsbláæð. MJ var í öðru sæti í öllum þáttum án tölfræðilegs
marktæks munar frá þeim í fyrsta sæti. Aðferðafræðin sem notuð var í
þessari rannsókn gæti gefið ný viðmið varðandi hönnun hálskraga.
Þakkir: Rannsóknin var styrkt af Össuri hf.
E 184 Langtímaárangur þverfaglegrar offitumeðferðar með eða án
magahjáveituaðgerðar hjá alvarlega offeitum, þriggja til fjögurra ára
eftirfylgd
Guðlaugur Birgisson1-2, Ludvig Guðmundsson1, Marta Guðjónsdóttir1-3
'Reykjalundi endurhæfíngarmiðstöð, 2námsbraut í lýðheilsuvísindum og 3Lífeðlisfræðistofnun
HÍ
gullib@reykjalundur is
Inngangur: Offita er ein helsta heilbrigðisvá samtímans. Tíðni hennar
á fslandi hefur vaxið síðustu áratugi jafnt og þétt. Á Reykjalundi er
veitt þverfagleg offitumeðferð fyrir einstaklinga með alvarlega offitu
(BMI>35) og margir fara þar að auki í magahjáveituaðgerð. Meðferðin
byggist á göngudeildarmeðferð í þrjá til níu mánuði, tveimur dagdeild-
armeðferðum (fimm og þriggja vikna) með sex mánaða millibili og loks
eftirfylgd. Markmið rannsóknarinnar var að kanna langtímaárangur
af offitumeðferðinni á Reykjalundi bæði hjá þeim sem fara í magahjá-
veituaðgerð og þeim sem ekki fara í slíka aðgerð.
Efniviður og aðferðir: Níutíu sjúklingar (níu karlar og 81 kona), 40,1 árs
(19-71 árs) voru mældir í upphafi göngudeildarmeðferðar á offitusviði
og síðan að meðaltali 3,6 árum eftir að fyrri dagdeildarmeðferð lauk þar
sem BMI, fituhlutfall, fitumassi og þyngd án fitu voru mæld. Borinn var
saman árangur þeirra sem fóru í magahjáveituaðgerð og þeirra sem ekki
fóru í aðgerð.
Niðurstöður: Alls fóru 47 (52%) af sjúklingunum í aðgerð og hjá þeim
lækkaði BMI úr 46,1 í 30,4 kg/m2, fituhlutfallið úr 47,1 í 34,1%, fitumass-
inn úr 61,0 í 29,5 kg og þyngd án fitu úr 68,7 í 55,6 kg (p<0,05 í öllum
tilfellum). Hjá þeim 43 sem ekki fóru í aðgerð lækkaði BMI úr 41,5 í 38,9
kg/m2, fituhlutfallið úr 44,7 í 43%, fitumassinn úr 52,7 í 47,5 kg og þyngd
án fitu úr 64,7 í 62,5 kg (p<0,05 í öllum tilfellum). Breytingarnar voru
marktækt meiri hjá aðgerðarhópnum í öllum þáttum.
Ályktanir: Offitumeðferð á Reykjalundi leiðir til marktæks þyngdartaps
og hagstæðari líkamssamsetningar bæði hjá þeim sem fara í magahjá-
veituaðgerð og þeim sem ekki fara í þá aðgerð, en aðgerðarhópurinn
nær marktækt betri árangri. Mikilvægt er að huga að hvort og þá
hvemig hægt er að bæta árangur þeirra sem ekki fara í aðgerð.
E 185 Dagleg hreyfing eldri borgara í dreifbýli og þéttbýli
Sólveig Ása Ámadóttir1-2, Árný B. Hersteinsdóttir2, Ingveldur Ámadóttir2
!HáskóIa íslands, 2HáskóIanum á Akureyri
saa@hi.is
Inngangur: Meginmarkmiðið rannsóknarinnar var að nýta hreyfimæla
LÆKNAblaðið 2013/99 67