Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2013, Blaðsíða 84

XVI VISINDARAÐSTEFNA Hl
FYLGIRIT 73
munur var á tilfinningalegum stuðningi og heildarstuðningi fjölskyldna
bama með flogaveiki og meðfæddan ónæmisgalla sem fengu með-
ferðina og voru í tilraunarhópi miðað við samanburðarhóp sem fékk
hefðbundna hjúkrunarþjónustu á Barnaspítala Hringsins. Einnig komu
fram vísbendingar um að foreldrar barna með gigtarsjúkdóm þurfi
meiri stuðning eða önnur úrræði.
Ályktanir: Rannsóknarniðurstöðumar eru áhugaverðar fyrir hjúkrunar-
fræðinga sem búa yfir sérþekkingu á sviði hjúkrunar fjölskyldna sem
eiga böm með gigt, flogaveiki og meðfædda ónæmisgalla og gefa skýra
vísbendingu um mikilvægar áherslur sem þurfa að vera til staðar í starfi
þeirra. Niðurstöðurnar renna einnig stoðum undir mikilvægi þess að
foreldrum sé veitt markviss fræðsla og tilfinningalegur stuðningur til að
efla og styðja þá dags daglega í umönnunarhlutverki sínu.
V 50 Hin þögla rödd. Fjölskylduhjúkrunarmeðferð fyrir feður
barna- og unglinga með astma
María Guðnadóttir', Erla Kolbrún Svavarsdóttir2
'Kvenna-og bamasviði Landspítala, 2fræðasviði fjölskylduhjúkrunar HÍ og Landspítala
mariagud@landspitali.is
Inngangur: Tilgangur þessarar meðferðarrannsóknar var að meta
árangur af fjölskylduhjúkrunarmeðferð, þar sem tvö fjölskyldumeð-
ferðarsamtöl vom veitt af hjúkrunarfræðingum, til að kanna upplifaðan
stuðning mæðra og feðra langveikra barna með astma. í þessari um-
fjöllun er eingöngu greint frá upplifun feðra.
Efniviður og aðferðir: Hugmyndafræði rannsóknarinnar var byggð á
Calgary- fjölskyldumats- og meðferðarlíkaninu. Snið rannsóknarinnar
var aðlagað tilraunasnið. Fjölskyldumeðlimir sem tóku þátt voru n=77
(31 móðir, 15 feður og 31 barn eða unglingur með astma). Af þeim 15
feðrum sem tóku þátt vom sex feður í meðferðarhópi og fimm feður
í samanburðarhópi sem svömðu spumingalistum um upplifaðan
stuðning hjúkrunarfræðinga við fjölskylduna, virkni fjölskyldunnar og
lífsgæði fjölskyldunnar fyrir og eftir tvennar meðferðarsamræður það er
á tíma 1 og tíma 2.
Niðurstöður: Rannsóknarniðurstöður sýndu að marktækur munur
kom fram, hvað varðar að feður barna með astma sem fengu með-
ferðarsamræður mátu lífsgæði og astmaeinkenni bamanna marktækt
verri eftir meðferðarsamræður samanborið við fyrir meðferðina. Feður
áttu erfiðara með að útskýra astmaeinkenni bamsins, ræða líðan þess
við heilbrigðisstarfsfólk og spyrja um meðferð við astma hjá baminu.
Einnig kom fram, þó ekki næði marktækni, að feður barna sem fengu
meðferðarsamræður höfðu mun minni áhyggjur af astma barnsins,
aukaverkunum og virkni astmalyfjanna eftir meðferðina, samanborið
við feður á tíma 2 í samanburðarhópi.
Ályktanir: Niðurstöður benda til að feður barna með astma hafi fengið
nýja innsýn í sjúkdóm barnsins eftir meðferðarsamræður og skynjað
betur áhrif sjúkdómsins á barnið og alvarleika astmaeinkennanna.
Einnig er ályktað að meðferðarsamræður og fræðsla hafi minnkað
áhyggjur feðra af meðferð bamsins, áhrif astmalyfja og aukaverkana.
V 51 Þróun og próffræðilegt mat á spurningalista sem mælir
fjölskylduvirkni
Eydís K. Sveinbjamardóttir’, Erla Koibrún Svavarsdóttir’, Birgir Hrafnkelsson2
'Hjúkrunarfræðideild og 2Raunvísindastofnun Hí
eks3Qhi.is
Inngangur: Tilgangur þessarar rannsóknar var að þróa og próffræðilega
meta spumingalista út frá kenningarfræðilegum grunni Calgary sem
mælir fjölskylduvúrkni þar sem fjölskylda er að fást við bráð- eða lang-
varandi veikindi. Sérstaða spumingalistans er að hann mælir tilfinn-
ingalega fjölskylduvirkni og er þróaður með úrtaki þar sem að allir
svarendur hafa nýlega reynslu af veikindum náins aðstandenda.
Efniviður og aðferðir: Samtals svöruðu 557 aðstandendur sjúklinga
spurningalista í þremur aðskildum rannsóknum. Spurningar voru
þróaðar með viðurkenndum aðferðum. Leitandi og staðfestandi þátta-
greining var framkvæmd ásamt réttmætis og áreiðanleikaprófum.
Niðurstöður: Upphaflegur fjölskylduvirknilisti voru 45 spurningar
skipt upp í 10 mismunandi flokka út frá Calgary hugmyndafræði. í
kjölfar leitandi þáttagreiningar og tveggja staðfestandi þáttagreiningar
varð endanlegur listi að 17 atriða spurningalista með fjórum þáttum
sem útskýrðu yfir 60% af heildardreifingu þátta. Endanlegur fjölskyldu-
virknilisti (a = .922) mælir eftirfarandi þætti tilfinningalega tjáningu (a
= .737), samvinnu og lausn vandamála (a = . 809), samskipti (a = .829)
og hegðun (a = .813) þar sem fjölskyldumeðlimur er alvarlega veikur.
Ályktanir: Spurningalisti hefur verið notaður í fjölda íslenskra rann-
sókna á fræðasviði fjölskylduhjúkrunar imdanfarin ár þar sem próf-
fræðilegir eiginleikar hafa haldist.
V 52 Þróun og próffræðilegt mat á spurningalista sem mælir
stuðning við fjölskyldur
Eydís K. Sveinbjamardóttir1, Erla Kolbrún Svavarsdóttir1, Birgir Hrafnkelsson2
‘Hjúkrunarfræðideild og 2Raunvísindastofnun HÍ
eks3@hi.is
Inngangur: í upphafi innleiðingar á Calgary fjölskylduhjúkrun á
Landspítala voru ekki til réttmætir og áreiðanlegir spurningalistar til að
mæla ávinning af stuðningi stuttra meðferðarsamræðna við sjúklinga og
aðstandendur þeirra. Tilgangur þessarar rannsóknar var að þróa spum-
ingalista sem mælir stuðning við fjölskyldur út frá kenningarfræðileg-
um grunni Calgary fjölskylduhjúkrunar. Auk þess var tilgangurinn að
próffræðilega meta spumingalista sem mælir stuðning við fjölskyldur
sem eru að fást við bráð- eða langvarandi veikindi.
Efniviður og aðferðir: Samtals svöruðu 415 aðstandendur sjúklinga
spurningalista í þremur aðskildum rannsóknum. Spurningar vom
þróaðar með viðurkenndum aðferðum. Leitandi og staðfestandi þátta-
greining var framkvæmd ásamt réttmætis og áreiðanleikaprófum.
Niðurstöður: Upphaflegur fjölskyldustuðningslisti innihélt 24 spurn-
ingar skipt upp í fjóra mismunandi flokka út frá Calgary hugmynda-
fræðinni. í kjölfar leitandi þáttagreiningar og tveggja staðfestandi þátta-
greiningar varð endanlegur listi að 14 atriða spurningalista með tveimur
þáttum sem útskýrðu 68% af heildardreifingu þátta. Endanlegur
spurningalisti (a=.961) mælir tvo stuðningsþætti við fjölskyldur, annar
sem mælir stuðning af því að veita fræðslu og upplýsingar (a=.881) og
hinn sem mælir tilfinningalegan stuðning (a=.952).
Ályktanir: Spumingalisti hefur verið notaður í fjölda íslenskra rann-
sókna þar sem komið hefur í ljós að spumingalistinn er næmur á að
mæla marktækar breytingar í kjölfar stuttra fjölskyldusamræðna sam-
kvæmt Calgary líkani.
84 LÆKNAblaðið 2013/99