Tímarit Máls og menningar - 01.06.1966, Blaðsíða 4

Tímarit Máls og menningar
írásögn af ástandinu í Suður-Víetnam og Saigonborg sjálfri (en slíkar frásagnir liafa
verið furðu sjaldgæfar í þessu stríði); en hún er þó einkum og sér í lagi verðmæt fyrir
það að hún sýnir glöggt samtengsl hisnessins og glæpanna. Hún sýnir að það „frelsi"
sem Bandaríkjamenn eru að verja í Austur-Asíu er þegar öll kurl koma til grafar ekkert
annað en hagsmunaaðstaða hlutafélaganna handarísku. Og hún sýnir einnig samsetningu
þeirrar innlendu þjóðsvikafylkingar sem Bandaríkjainenn hafa við að styðjast í þessu
starfi sínu: sníkjudýrin, hraskarana, verktakana, hinn „fjölmenna hóp gróðamanna sem
hafa hag af áframlialdandi setu Bandaríkjamanna og /ramlengingu stríðsins“. Hvar sem
Bandarfkjaher liefur komið sér fyrir í heiminum hefur hann einnig komið sér upp þessari
fylkingu, sem hann hefur í rauninni umráð yfir og tangarhald á vegna þess að gróða-
aðstaða liennar er til orðin fyrir handaríska náð. Eins og öllum má vera kunnugt er slík
fylking sníkjudýra, hraskara, og verktaka, einnig til á Islandi. Það gæli verið gagnlegt
að minnast þess að þegar í nauðirnar rekur vilja þessir hópar heldur selja þjóð sína
í greipar handarískra morðvarga en að missa þau arðvænlegu hlunnindi sem þeir liafa
af liinuni stríðssjúku séntilmönnum.
Þar mun koma á endanum, og kannski áður en mjög langt um líður, að hlindan
hverfur af augum almennings og hann sér hvaða ófreskju liann hefur látið ginnast til
að dýrka. Þá mun verða skráð kolsvörtum stöfum á spjöld sögunnar að árin 1965 og
1966 veittu allar ríkisstjórnir í Vestur-Evrópu, utan ein eða tvær, villimennskunni sóma-
vottorð af því hún var bandarísk. Þá niunii þessar ríkisstjórnir — þar á meðal sú íslenzka
— hljóta þann sama sess í almennings vitund sem þær stjórnarnefnur er sátu undir ægis-
hjálmi nazista á sigurdögum þeirra í meginlandsríkjum Evrópu. Þá mun ekki tjá að
afsaka sig með dofinskap sínum, eða með því að menn hafi ekki vitað hvað um var að
vera. Því að Víetnamstríðið er prófsteinn, - prófsteinn á manndóm, og ofur einfaldlega
á það hvað eftir er af manneskjulegum viðbrögðum hjá þeim sem sitja á valdastólunum.
En hver verður hlutur hinna vestur-evrópsku þjóða, hins vestur-evrópska almennings-
álits? Þar veltur mikið á því að það vakni fyrr en í óefni er komið, því að þess er valdið.
Ef hin siðferðilega hneykslun dirfist að draga réttar ályktanir og hreytist þar með í afl,
þá munu Bandaríkjamenn ef til vill sjá sitt óvænna, þó að rætur ofbeldisstefnunnar
verði að vísu ekki upprættar af öðrum en hinni handarísku þjóð sjálfri, og slíkt muni
varla gerast fyrr en eftir miklar þrengingar.
Um oss Islendinga má segja, eins og vanalega, að álit vort skipti varla miklu, og vér
getum engin álirif haft á gang þessara mála. En vér eigum það sannnerkt við allar aðrar
þjóðir að ef vér látum oss á sama standa um stríðsglæpina í Víetnam, munum vér ckki
eiga mikið eftir af virðingu fyrir sjálfum oss um það er lýkur. Yfirdrottnun Bandaríkj-
anna fylgir sú ákveðna viðleitni að útrýma mannlegri sjálfsvirðingu, og þar eru lil að-
stoðar þeir flokkar sníkjudýra sem hreiðrað liafa um sig í valdastólum hinna amerísk-
hollu ríkja. Það getur sem sé ekki farið saman að bera virðingu fyrir ófreskjunni og
fyrir sjálfum sér. Um leið til að öðlast aftur sjálfsvirðingu má lesa í síðustu málsgreinum
rilgerðarinnar eftir liinn óncfnda Evrópumann í Víetnam.
S. IJ.
98