Tímarit Máls og menningar - 01.12.1970, Qupperneq 146

Tímarit Máls og menningar
ingar blaðsins talsverð tekjulind. Útbreiddastur var Þjóöólfur þó í Suður-
og Vesturamtinu. Útbreiðsla ísafoldar var einnig mest í Suður- og Vestur-
amtinu, en hafa skal í huga, að ísafold var ennþá fremur ungt blað, og að
vinsældir hennar fóru sívsixandi.
Af Akureyrarblööunum hafði Norðanfari ekki ósvipaða aðstöðu og Þjóð-
ólfur. Hann var arftaki Norðra, fyrsta blaðs Norölendinga, og var, er hér
var komið, orðinn fastur í sessi og sat að auglýsingum frá skrifstofu Norður-
og Austuramtsins. Aldrei varð þó útbreiðsla Norðanfara jafn mikil, né
heldur varð hann jafn sterkur fjárhagslega sem Þjóðólfur. NorSIingur hafði
enn varla slitið barnsskónum árið 1877 og átti harla erfitt uppdráttar, enda
tæplega grundvöllur fyrir útgáfu tveggja blaða á Akureyri enn sem komið var.
En þótt blöðin væru ekki nema fjögur, var samkeppni þeirra þó allmikil,
og kom hún mest fram í því, að þau reyndu að afla sér nýrra kaupenda utan
sinna heimaslóða. Samkeppnisaðstaðan var þó að mörgu leyti ójöfn. Reykja-
vík var þegar orðin langstærst íslenzkra bæja, og mátti því hiklaust gera
ráð fyrir flestum kaupendum þar. í Reykjavík voru höfuðstöðvar stjórnmála
og mennta í landinu, og því var þar mest mannval til þess að skrifa í blööin
og styrkja þau. Þá voru samgöngur við útlönd að jafnaði einna greiðastar
frá Reykjavík, og því gátu norðanblööin engan veginn staðizt samkeppni
Reykjavíkurblaðanna í fréttaflutningi. Þá ber enn að hafa í huga eitt atriði,
sem mjög auðveldaði samkeppnisaðstöðu Reykjavíkurblaðanna, en það var
innheimta áskriftargjalda. Áskriftargj öldin voru einn helzti tekjustofn blað-
anna, og því reið á, að þau væru greidd tímanlega. Innheimtan vildi hins
vegar ganga ærið treglega úti á landsbyggðinni, og ollu því fyrsl og fremst
slæmar samgöngur, sem einnig munu hafa gert margan manninn hirðulausari
um greiðslur en ella. Sömuleiðis höfðu bændur og aðrir íbúar landsbyggðar-
innar ekki jafnmikið af beinhörðum peningum handleikis og embættismenn-
irnir í Reykjavík, sem þar að auki voru alltaf í kallfæri við ritstjóra Reykja-
víkurblaðanna.
En hvernig tóku þá þau fjögur blöð, sem fyrir voru á íslandi árið 1877,
hinum nýja keppinaut austur á Eskifirði? Bezt er að láta blöðin tala sjálf.
Þjóðólfur segir 5. apríl 1877, að Jón Ólafsson hafi sent blaðinu boðsbréf
og beðið þess, að það yrði gjört kunnugt, að hann ætli þá um voriö að byrja
útgáfu nýs blaðs, sem eigi að heita Skuld og verða af svipaðri stærð og líkt
að efni og önnur aðalblöð landsins. Að lokum óskar Þjóðólfur Austfirðingum
„af hjarta til heilla með fyrirtæki þetta“.
Þann 14. júní getur Þjóðólfur þess í stuttri frétt, að prentsmiðja Jóns
336