Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.1971, Qupperneq 90

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1971, Qupperneq 90
Tímarit Máls og menningar dráttarlaust: að láta „menn finna hver var kjarninn eða inntakið í baráttu þessa tíma, eins og hún var háð og skilin (letur- breyting mín) af þeim er nefnast „rauðir pennar“. Hér er því sjálfu viðfangsefninu markaður bás. Hér talar maður um sína eigin samtíð, maður, sem stóð einna fremstur í fylkingu í baráttu þeirrar tíðar og reynir að útskýra fyrir fáfróðri ungri kynslóð og skilningssljóum atvinnugagn- rýnendum þá viðburði, þá strauma, er mestu réðu á fjórða áratug aldar okkar. Þessi kynslóð vígfúsra baráttumanna var að sjálfsögðu haldin sínum tálsýnum, svo sem allar aðrar kynslóðir sögunnar frá þeirri stundu, er hin fyrsta var flæmd úr Paradís fyrir logandi sverði kerúbanna. En hún vann sitt dagsverk í þjónustu þess- arar sögu, hún vann ekki þau afrek, sem á var kosið, veruleikinn varð ekki í samræmi við drauma hennar og vonir, kannski vegna þess, að draumarnir og vonirnar voru há- stigulli en fyrr hafði gerzt, en þar fyrir finnst mér lítil ástæða til þess, að sú kyn- slóð, sem á enn öll afrekin óunnin, hafi sér ekki annað til dundurs en að míga á ölturu hennar. Og þá mætti kannski geta þess, að þessi kynslóð, sem fékk ekki af- stýrt heimsstyrjöld, fékk þó sigrað að lokum þann höfuðóvin mannkynsins, sem hafði hleypt henni af stað. Áratugur „rauðra penna“ hófst á heims- kreppu og honum lauk í heimsstyrjöld. Þegar heimskreppan stóð sem hæst voru atvinnuleysingjar alls auðvaldsheimsins 50 milljónir að tölu. Þegar heimsstyrjöldinni lauk lágu 50 milljónir í valnum, sumir á vígvöllunum, sumir í heimahögunum. „Rauðir pennar", á íslandi og erlendis, skráðu viðvörunarorð sín á tímum þessara tölvísu staðreynda. Þeim var hleypt af stokkunum þegar sigurverk kapítalismans var með þeim hætti, að bankastjóri Eng- landsbanka lýsti því yfir á fundi alþjóð- legra fjármálasnillinga í Lundúnum, að þeir botnuðu hvorki upp né niður í þessu flókna gangverki. í sama mund og auð- valdið lá eins og rotnandi hræ fyrir hunda og manna fótum í kreppu sinni, gerðust þau tíðindi austur í álfu, að Rússland, ólæst, fátækt og lúsugt, lýsti því yfir, að það skyldi lyfta sér á fáum árum í sess iðnaðarríkja, að dapurleg fortíð þess skyldi víkja fyrir glæstri framtíð. Atvinnu- áætlun, mannlegt vit og framvíddir skyldu ríkja á þeim hnetti, þar sem áður var við stjórn náttúruaflið blint og heimskt. Hver sá sem var ungur á þessum árum veit bezt, hve björt hún var þessi stjarna, sem þá reis á kolsvartri festingunni. Og þá urðu „rauðir pennar" til, sem er efni bókar Kristins Andréssonar. Enginn er eyland er ekki aðeins saga íslenzkra rithöfunda á útskeri, sem leitast við að finna á sjálfu sér lappirnar, heldur spannar bókin þá alþjóðlegu hreyfingu skálda og listamanna, ekki aðeins þeirra, sem höfðu þegar helgað sig verkalýðs- hreyfingunni, heldur og hinna, sem höfðu fram til þessa átt sér lögheimili í búðum borgarastéttarinnar. Hinir síðastnefndu stóðu á þessum áratug frammi fyrir þeim háska, að sú menning, sem þeir höfðu svarið hollustu, var í voða stödd frammi fyrir fasismanum í elztu ríkjum vestrænn- ar menningar, Þýzkalandi og Ítalíu. Það er hinn mikli kostur bókar Kristins Andrés- sonar, að hún tengir saman skaut þessa áratugar, íslenzka og erlenda rithöfunda, að ógleymdu því valdi, sem streymdi frá Ráðstjórnarríkjunum, er stóð miðsvæðis í tilveru áratugarins, hið efnahagslega og menningarlega baksvið þeirrar baráttu, sem þá var háð um allan heim. Það er því engin tilviljun, að Kristinn ver svo miklu efni bókar sinnar í hin íslenzku samtök, sem reyndu að koma því inn í kollinn á íslendingum, að hin andnazíska harátta 168
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.