Tímarit Máls og menningar - 01.12.1973, Page 63

Ut œviminningum
dal og fóru í fjósið um kvöldið, en hríðarveöur var, þær héldu á tréfötum til
að mjalta í, snjókoman villti fyrir þeim svo þær fundu ekki fjósið sem var
nokkuð frá bænum, en þær héldu áfram, áfram, framhjá öllum bæjumþangað
til þær settust að um nóttina aðframkomnar af þreytu, en þá voru þær komn-
ar innst inn í Seldal fram af Bakkaseli í svo kallaÖar Tungur og þar fund-
ust þær um voriÖ þegar snjóa leysti og höfðu aldrei skilið við sig föturnar,
og þessvegna stigu þessar stjörnur niður undir dalbotninn að trúmennskan
var öllu ofar og dugði þeim út yfir dauðann, en máski hef ég veriÖ einn um
að sjá þessar stjörnur.
Norðurljósin voru aldrei látin óskoðuð af Gilsfólki, heldur var staðið úti
í frostinu og horft á þau, en fegurð þeirra og ljómi vísaði til enn meiri feg-
urðar að baki veruleikans og þar yrði gott að koma. Stundum var bjarminn
svo sterkur að mér sýndist brenna dálítið ofan af fjallinu og þá lagði log-
ann hratt til himins, eða norðurljósin tylltu sér á jökulinn í dalbotninum,
en þá varð litfegurÖin svo mikil að dalurinn lyfti sér sem snöggvast og snart
himininn.
Á svona kvöldum gengum við í bæinn með gleðina í hjartanu og ódauð-
leikann í sálinni og við reyndum að hera eins mikið í fanginu og við gát-
um af því sem himinninn gaf. Ekki var þörf að krossa bæjarhuröina nema
rétt af vana á svona kvöldum, en undan hríðum var hún þríkrossuð og sperrt
við að innan. Svo þegar búið var að slökkva ljósin á himni og jörð og
myrkrið hlóð upp í dalinn þá gat veriö notalegt að bæla sig niður í rúmið,
maður var óhultur í bænum og það mundi aftur rísa dagur.
Á þessum árum var búið á öllum bæjum í Öxnadal þó nú séu þeir marg-
ir í eyði. Einhver deili vissum við á öllu fólkinu í dalnum, og það stóð okk-
ur nær en til dæmis fólk úr öðrum sveitum, þó ekki væri samgangurinn
mikill. En dalurinn var harðbýll á haröindaárum og fólkið bar þess merki.
Oft var ég sendur á vit þessa fólks þegar fátæktin gekk harðast að og þá
mætti ég hvarvetna góðvilja og gestrisni og kom sér hvorttveggja vel.
En fátæktin er harður skóli, ég hafði það á tilfinningunni að ég væri lítil-
fjörlegastur allra og var síhræddur í hug og hjarta. Tötrugur horkrangi
óupplitsdj arfur á bónbjörgum þegar ekkert var að borða í kotinu, maður
minnkar í hvert sinn og það grefur um sig.
Það svíður enn í þessi gömlu ör, þau greru aldrei til fulls. Ég losnaði aldrei
við minnimáttarkenndina, hún varð minn förunautur.
í þessari upprifjan æskuminninga verður sambandið við náttúruna helzta
uppistaðan, landið þar sem æskusporin liggja var mér miklu nákomnara en
269