Tímarit Máls og menningar - 01.04.1983, Blaðsíða 47

Helga Kress
að deila, en þeirri sögulegu staðreynd verður víst ekki hnikað að á
síðustu þrjátíu til fjörutíu árum hafa konur verið miklu atkvæðaminni í
ljóðlist en karlmenn, þó á því hafi orðið breyting til batnaðar á allra-
síðustu árum.
Sjálf hefur Helga Kress margsinnis bent á það, meðal annars í langri
grein í færeyska tímaritinu Brá (1. hefti 1982), að hlutur kvenna i
íslenskum bókmenntum sé óeðlilega smár, og kennir þar um félagslegri
aðstöðu konunnar, sem er rétt svo langt sem það nær, en kannski er
óþarft að láta sér sjást yfir líffræðilega þáttinn. Margar konur kjósa
fremur að ala börn en semja skáldverk, ef þær eiga að velja þar á milli,
samanber yfirlýsingu Vilborgar Dagbjartsdóttur á bókmenntaráðstefnu
ekki alls fyrir löngu.
Annars er það ein af sérkennilegum mótsögnum í grein Helgu Kress
að ég er í öðru orðinu atyrtur fyrir að fjalla sérstaklega um kvenrithöf-
unda í skrifum mínum um bókmenntir, en í hinu fyrir að gera ekki
kvennabókmenntum fullnægjandi skil. Svipuð mótsögn kemur fram
þegar sögunni víkur að ljóðaþýðingum. Annarsvegar er ég sakfelldur
fyrir að fara frjálslega með ljóðin í þýðingum, en hinsvegar fyrir að þýða
orðrétt. Sumum konum (og reyndar líka körlum) er aldrei hægt að gera
til hæfis!
Eg vil einungis geta þess til að girða fyrir hugsanlegan misskilning
lesenda, að þegar ég nefni „women writers“ í greininni sem ég samdi
fyrir World Literature Today, er það vissulega gert í því skyni að gefa til
kynna að um kvenrithöfunda sé að ræða, því þeir eru ekki einungis
tiltölulega fágætt fyrirbæri í íslenskum bókmenntum heldur í heimsbók-
menntunum yfirleitt, með nokkrum áberandi undantekningum. En því
tek ég þetta sérstaklega fram í grein á ensku, að erlendir lesendur átta sig
ekki á því af nöfnunum einum, að um kvenrithöfunda sé að ræða. I
þessu sambandi er fróðlegt að rifja upp að Helga Kress hefur sjálf gefið
út bók þarsem einungis er birt efni eftir kvenrithöfunda, og ekki nóg
rneð það heldur stendur hún fyrir námskeiði í Háskóla Islands um ljóð
frá nítjándu og tuttugustu öld þarsem einungis eru teknir til umfjöllunar
höfundar af kvenkyni, enskir, bandarískir og norrænir.
Kinnroðalaust reynir Helga Kress að koma því inn hjá lesendum að ég
telji konur ekki hafa haslað sér völl í íslenskri sagnagerð fyrren um
miðjan sjöunda áratug. Beitir hún þar því miður heiðarlega bragði að
þýða ekki orðrétt tilvitnuð ummæli þarsem ég tala um „front ranks of
Icelandic fiction“: fylkingarbrjóst íslenskrar sagnagerðar. Engin af þeim
konum sem Helga Kress nefnir var að mínu mati í fylkingarbrjósti nema
165