Tímarit Máls og menningar - 01.04.1983, Blaðsíða 82

Tímarit Máls og menningar
venjulegt tölvu hrognamál. Eftir ad hafa notað íslenskuna um sinn eru þeir
sama sinnis. Sumir segja að með þessu sé fórnað samræmingu en flestir sem
hafa notað margar gerðir tölva hafa reynt að samræming er lítil sem engin og
því litlu fórnað. Raunar eru kostir þess að tölvan skilji móðurmál notandans
slíkir að fyrir það má fórna nokkru. Einnig má spyrja hvort ekki sé ástæða
til þess að gera samræmdan íslenskan staðal."
Fyrir tæpum tveimur árum var búið að gera mikilvægustu breytingarnar
og hafa tölvur síðan verið notaðar allmikið við ritvinnslu á Raunvísinda-
stofnun. Afram var þó haldið að gera margvíslegar endurbætur. Síðasta
megináfanga verkefnisins var náð í nóvember s.l. þegar leystur var sá vandi
að flytja texta úr ritvinnslutölvu í setningartölvu. Grein þessi er skrifuð með
ritvinnslukerfi RH og síðan flutt beint í setningartölvu. Yfirfærslan er enn
nokkuð stirð, en úr því verður vafalítið bætt síðar á þessu ári.
3. Hvemig er texti unninn meb tölvum ?
Þegar texti er skrifaður með tölvu er næsta lítill munur á ritvélinni og
tölvunni nema hvað það sem skrifað er kemur þá fram á skjá í stað svartra
stafa á blaðinu í ritvélinni. Þó er hér reyndar einn munur, sem margir munu
vafalítið kunna vel að meta: nær ekkert heyrist í ritvinnslukerfinu (nema
þegar prentari er í notkun) og því er mögulegt að vinna á nóttu sem degi við
skriftir án þess að raska ró annarra. Enn mikilvægara er þó hve auðvelt er að
breyta textanum. Rangan áslátt, sem ritarinn tekur strax eftir, má einfaldlega
leiðrétta með því að slá takkann sem gefur skipun um að hopað skuli um eitt
skref (BS) og hverfur þá síðasti stafur á skjánum. Þetta er mun fljótlegra en
að nota leiðréttingarborða eða hvítt lakk. Þessi einfaldi leiðréttingarmögu-
leiki er mikilvægur fyrir þá sem skortir öryggi hinna þjálfuðu vélritara.
Þegar kemur að meiriháttar leiðréttingum og breytingum er reginmunur á
tölvu og ritvél. Þegar vélritað er krefst breytingin oft hreinritunar á öllum
textanum. Með ritvinnslutölvu eru breytingar auðveldar. Nú má kalla fram á
skjáinn hvaða kafla sem óskað er (oftast um 20 línur) og gera þar á einfaldan
hátt allar þær breytingar sem óskað er: skjóta inn staf, orði eða setningu, og
fella niður á hhðstæðan hátt. Einnig má flytja kafla til í textanum. Breyta má
rithætti eins orðs í öllum textanum með einni skipun, t. d. breyta „ýtarlega“ í
„ítarlega".
Milli frumtexta og lokaútgáfu liggja oftast tvær eða fleiri útprentanir því
flestir kjósa frekar að lesa og leiðrétta textann fyrst á blaði. Þegar textinn
hefur verið leiðréttur í tölvunni er nýtt afrit tekið og þarf þá ekki að óttast
að villa hafi slæðst inn í þá kafla, sem ekki hefur verið snert á.
Þegar textinn er fullunninn má senda hann í setningartölvu prentsmiðj-
unnar, annaðhvort gegnum símalínu eða með því að senda segulskífuna til
200