Tímarit Máls og menningar - 01.06.1983, Blaðsíða 120

Tímarit Máls og menningar
bókinni. Þemaskiptingin veldur því að
ljóð skáldanna dreifast út um alla bók og
þá verður nokkuð bagalegt að ekki skuli
vera efnisyfirlit í stafrófsröð skáldanna
og ekki skuli tekið fram um hvert ljóð
hvaðan það komi. Hefði verið einfalt að
setja nafn höfundar fyrir ofan ljóðin á
síðunni og nafn bókar eða tímarits fyrir
neðan og engu spillt í útliti.
Þemun sem Eysteinn velur munu vera
dæmigerð fyrir yrkisefni tímabilsins.
Hann nefnir þau Vegi Ijóðsins, Sam-
skipti, Dagsins önn, Veruleika nútím-
ans, Sjónarmið, Adrepur, Ættjörð og
náttúru og Landamæri eru tilbúningur.
Eins og sjá má eru þemun svo víð að fá
ljóð hafa kannski orðið útundan einung-
is vegna þess að þau hafi ekki passað inn
í þau. Dettur mér samt í hug yrkisefni
eins og bernska nú á tímum bernsku-
minninga ungskálda sem eldri skálda og
minnist góðra ljóða um það efni. Annað
yrkisefni sem sótt hefur á ljóðskáld um
hríð er tætt veruleikaskynjun nútíma-
mannsins og angist sem hann á erfitt
með að hemja í skiljanlegum myndum.
Oft eru þessi ljóð náskyld Steini Steinarr
hjá ungskáldum þó að það eigi ekki við
um þetta dæmi, valið af handahófi:
Þegar kvöldar sé ég mölinn éta göt á
himininn
þessa hripleku samvisku guðanna
í myrkrinu heyri ég mannsraddirnar
naga sundur síðustu ljósgeislana
og finn andkalda birtu stjarnanna
smjaðra fyrir jarðarbúum
og ég hata hvernig stolið sólarljósið
skín í frosnu tóminu
stjörnurnar
eins og heiðursmerki fyrir skepnu-
skap
manna í feluleik með dagsbirtuna
þeir skera sig á ljósbrotinu
þeir bera sólarljósið í burtu
í köldum hátölurum stjarnanna
(Ur Leikfangi vindanna
eftir Arna Larsson)
Ekki fer mikið fyrir svona torræðum og
bölmóðugum ljóðum í bók Eysteins
enda segir hann í formála:
Varðandi flokkun ljóðanna og
lífsviðhorfin í þeim er rétt að taka
það fram að ung og lítt þroskuð
skáld yrkja nú sem fyrr mikið af
sjálflægum ljóðum sem gjarnan
eru hlaðin bölsýni og kvöl þó að
þjáningarnar sýnist ekki ósvikn-
ar. Slík ljóð eru að sjálfsögðu ekki
birt hér. (20)
Ekki veit ég hvað er svona sjálfsagt við
það. Ungum skáldum (ungu fólki) er
eðlilegt að vera sjálfhverf og slík ljóð
þeirra geta höfðað alveg eins sterkt til
annarra ungmenna og heit ádeilukvæði
eða ástarljóð. Jafnan er líka erfitt að
dæma hvenær þjáning er ósvikin og hve-
nær ekki. I formálanum leggur Eysteinn
áherslu á uppgjör þessara ungu skálda
við módernismann, en segja mætti mér
að eitthvað hefði hann þvegið burt af
áhrifum gömlu módernistanna til að
skýra línurnar. Þetta verða örlög þeirra
sem burðast við að gefa út yfirlitsrit.
Onnur álög sem hvíla á útgefendum
yfirlitsrita af þessu tagi nú á dögum eru
konur. Skáldin sem Eysteinn velur á
milli eru 101 eins og áður sagði, þar af
eru aðeins 11 konur. Eysteinn tekur ljóð
úr bókum átta þessara kvenna auk þess
sem hann leitar uppi ljóð í tímaritum
eftir sex í viðbót til að gera hlut þeirra
sem mestan. Og einn kollhnís hans enn
til að koma til móts við kvenfólkið
350