Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1983, Blaðsíða 118

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1983, Blaðsíða 118
Tímarit Máls og menningar að hann fari brátt að kyrja Island úr Nató, herinn burt. En umfram allt er hann góður faðir, ástúðugur, skilnings- ríkur og vill börnum sínum allt hið besta. Satt að segja er Þorsteinn svo fullkominn maður, að þegar mennta- mannaróttæknin sem María er að lauma inn hjá honum er undan skilin minnir hann einna helst á nafna sinn og starfs- bróður í Oddubókunum Sem betur fer eru svona menn áreið- anlega til, og það er í sjálfu sér skiljan- legt að Olga Guðrún hafi freistast til að draga upp sem skarpastar andstæður milli foreldranna til að varpa sem átak- anlegustu ljósi á örlög Huldu litlu. En ég get ekki að því gert að mér finnst vera falskir tónar í lýsingu Þorsteins, eins og raunar í sumum orðræðum hans. A hann ekki sjálfur einhverja sök á því hvernig fer? Etv. hagar hann sér hárrétt í máli dóttur sinnar, og gagnvart henni, því engin ástæða er til að álasa honum fyrir þau mannlegu mistök að vanmeta andstæðinga sína. En ætli hann eigi ekki sjálfur einhverja sök á því að fyrra hjónaband hans fór út um þúfur? Hefur hann ekki tekið sinn virka þátt í því að gera Önnu Lilju að því sem hún er, vanmetið hana og viljað hafa hana sem dúkku, meðan hann menntaði sjálfan sig, í stað þess að styðja hana til þroska? Vitaskuld snýst þessi saga ekki um að gera upp sekt og sakleysi foreldranna, en andstæðurnar í lýsingu þeirra bjóða slíku uppgjöri heim, og sagan hefði orð- ið trúverðugri og, að mínum dómi, áhrifameiri ef meira jafnvægis hefði gætt. Hvað sem líður misbrestum í umgerð- inni um sögu Huldu Þorsteinsdóttur, er sagan sjálf að mörgu leyti ákaflega vel sögð. Hún er spennandi, og spennan er ekki eingöngu á ytra borði, heldur sál- fræðileg, vegna þeirrar djúpstæðu tog- streitu í tilfinningalífinu sem við verðum vitni að hjá Huldu. Lýsing hennar er mjög skýr og trúverðug. Manni kann að finnast hún taka óeðlilega fullorðinslega til orða í bréfum sínum, en í fyrsta lagi skyldi enginn vanmeta þann þroska sem getur komið fram hjá greindu barni á hennar aldri, sem hefur lent í raunveru- legum erfiðleikum, og í öðru lagi má líta á það sem fullkomlega réttlætanlegt skáldaleyfi að láta hana skýra afstöðu sína og tilfinningar með heldur greini- legri hætti en líklegt má þykja miðað við aldur. Lýsing hennar er annars mjög raunsæ og sálfræðilega vel gerð. Hún er greind og tilfinningarík, en hefur jafn- framt erft nokkuð af veiklyndi móður sinnar. Henni þykir vænt um báða for- eldrana og vill hvorugt særa. Þetta mis- notar móðir hennar í sjálfselsku sinni og Hulda verður sífellt bældari og þjáð af innri spennu. Það er því ekki að furða þótt mótstöðuafl hennar sé lítið og yfir- sýn yfir það sem er að gerast þegar taflið milli foreldranna tekur æsilegan sprett nærri sögulokum. I sögulokin er svo að sjá sem bælingin hafi tekist og Hulda er orðin allt að því eins og tamið dýr. En við þekkjum hana of vel til að trúa að mótstaðan hafi verið numin úr henni. Síðar meir hlýtur hún að leita útrásar annaðhvort í uppreisn eða taugaveiklun, en sagan lætur þeirri spurningu ósvarað hvað verði ofan á, þótt bjartsýnn lesandi geti leyft sér að vona að með hjálp föður síns, og etv. bróður, muni Hulda ná valdi á eigin lífi. Sálfræðilegur trúverðugleiki tryggir ekki listgildi sögu og síst af öllu sú ná- kvæmni í sálarlífslýsingum sem svarar öllum .spurningum fyrir lesanda. Olga Guðrún gengur vissulega langt í því að skýra sálarlíf Huldu litlu, og er það ekki 348
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.