Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.1983, Side 27

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1983, Side 27
Um þýðingar verkinu stendur. Aðrar þýðingar geta villt um fyrir þýðandanum. Engir tveir menn þýða sama verk með sama hætti. Þýðandi verður að hafa kynnt sér textann sem hann ætlar að þýða, áður en hann hefur starfið. Að svo búnu reynir hann að gera sér grein fyrir hvað hann ætlar að þýða af verkinu. Ef verkið er á afar fjarskyldri tungu er óhugsandi annað en eitthvað misfarist í þýðingu. Vitaskuld keppir góður þýðandi að því að þýða allt, ekki aðeins orðin og málið heldur líka hugblæinn, stílinn, persónueinkenni höfundar og það menningarandrúmsloft sem verkið er sprottið úr. Þetta er margbrotinn vandi og ekki jafnvel á valdi færustu þýðenda að leysa hann þótt þeir séu allir af vilja gerðir. Sérhver góður þýðandi finnur til vanmáttar síns. Hann veit að ef honum mistekst er sökin ekki aðeins hjá honum, hirðuleysi hans, heldur hjá tungu þjóðar hans, menningarástandi hennar og andlegum þroska. Ef hliðstæður eru ekki fyrir hendi á hinum ólíku menningarsvæðum og þýðandinn vinnur nákvæmnisverk, þá er viðbúið að lesandinn kannist ekki við jarðveg þann sem verkið óx úr og hann afneitar þýðingunni, segir að hún sé honum framandi, að þýðingarbragur sé á henni. Sú þekking sem við búum yfir og skilningurinn sem við leggjum sjálf í hluti og hugtök er helsta viðmiðun okkar. Þess vegna teljum við ókost ef „þýðingarbragur“ er á þýðingu. En sá sem finnur þýðingu til foráttu að þýðingarbragur sé á henni ætlast til þess að eitthvað sé andstætt eðli sínu: þýðing á að vera annað en þýðing. Við slíkar skoðanir lendir allt í mótsögnum, vegna þess að þýðing getur aldrei orðið annað en þýðing. Hún er verk sem hefur skipt um málbúning en ekki um kyn eða eðli. Flestir éta upp eftir öðrum að Hómerskviður séu í frábærri þýðingu Sveinbjarnar Egilssonar, engu að síður hafa kviðurnar aldrei samsamast íslenskri menningu. Þær hafa hins vegar auðgað hana eins og stórvirki mannsandans sem fæstir hafa kynnst en þykjast þekkja (og hvað stórvirkin áhrærir er oft meira um vert að þykjast þekkja þau en þekkja, vegna þess að h'tt þekkt auðga þau en vandlega lesin vekja þau minnimáttarkennd nema hjá örfáum, og þetta á jafnt við um Hómerskviður sem Biblíuna, Don Kíkóta og Ulysses: hið illa þekkta auðgar best; mannsandinn rís á stórvirkj- um sem fæstir þekkja). Og úr því ég tæpi á Don Kíkóta skulum við taka dæmi sem mér er skylt. Maður sem sér verkið á frumtungunni, kastiljönsku, en skilur hana ekki, h'tur á það sem hvern annan hlut í bókarformi. Innihaldið hefur enga merkingu. Reyni hann að lesa orðin finnst honum þau hljóma sem argasta þvaður og segir það eflaust. Flestir hika ekki við að telja það vera þvætting sem þeir skilja ekki. 497
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.