Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.1983, Síða 27

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1983, Síða 27
Um þýðingar verkinu stendur. Aðrar þýðingar geta villt um fyrir þýðandanum. Engir tveir menn þýða sama verk með sama hætti. Þýðandi verður að hafa kynnt sér textann sem hann ætlar að þýða, áður en hann hefur starfið. Að svo búnu reynir hann að gera sér grein fyrir hvað hann ætlar að þýða af verkinu. Ef verkið er á afar fjarskyldri tungu er óhugsandi annað en eitthvað misfarist í þýðingu. Vitaskuld keppir góður þýðandi að því að þýða allt, ekki aðeins orðin og málið heldur líka hugblæinn, stílinn, persónueinkenni höfundar og það menningarandrúmsloft sem verkið er sprottið úr. Þetta er margbrotinn vandi og ekki jafnvel á valdi færustu þýðenda að leysa hann þótt þeir séu allir af vilja gerðir. Sérhver góður þýðandi finnur til vanmáttar síns. Hann veit að ef honum mistekst er sökin ekki aðeins hjá honum, hirðuleysi hans, heldur hjá tungu þjóðar hans, menningarástandi hennar og andlegum þroska. Ef hliðstæður eru ekki fyrir hendi á hinum ólíku menningarsvæðum og þýðandinn vinnur nákvæmnisverk, þá er viðbúið að lesandinn kannist ekki við jarðveg þann sem verkið óx úr og hann afneitar þýðingunni, segir að hún sé honum framandi, að þýðingarbragur sé á henni. Sú þekking sem við búum yfir og skilningurinn sem við leggjum sjálf í hluti og hugtök er helsta viðmiðun okkar. Þess vegna teljum við ókost ef „þýðingarbragur“ er á þýðingu. En sá sem finnur þýðingu til foráttu að þýðingarbragur sé á henni ætlast til þess að eitthvað sé andstætt eðli sínu: þýðing á að vera annað en þýðing. Við slíkar skoðanir lendir allt í mótsögnum, vegna þess að þýðing getur aldrei orðið annað en þýðing. Hún er verk sem hefur skipt um málbúning en ekki um kyn eða eðli. Flestir éta upp eftir öðrum að Hómerskviður séu í frábærri þýðingu Sveinbjarnar Egilssonar, engu að síður hafa kviðurnar aldrei samsamast íslenskri menningu. Þær hafa hins vegar auðgað hana eins og stórvirki mannsandans sem fæstir hafa kynnst en þykjast þekkja (og hvað stórvirkin áhrærir er oft meira um vert að þykjast þekkja þau en þekkja, vegna þess að h'tt þekkt auðga þau en vandlega lesin vekja þau minnimáttarkennd nema hjá örfáum, og þetta á jafnt við um Hómerskviður sem Biblíuna, Don Kíkóta og Ulysses: hið illa þekkta auðgar best; mannsandinn rís á stórvirkj- um sem fæstir þekkja). Og úr því ég tæpi á Don Kíkóta skulum við taka dæmi sem mér er skylt. Maður sem sér verkið á frumtungunni, kastiljönsku, en skilur hana ekki, h'tur á það sem hvern annan hlut í bókarformi. Innihaldið hefur enga merkingu. Reyni hann að lesa orðin finnst honum þau hljóma sem argasta þvaður og segir það eflaust. Flestir hika ekki við að telja það vera þvætting sem þeir skilja ekki. 497
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.