Són - 01.01.2005, Side 63

Són - 01.01.2005, Side 63
LJÓÐSTAFURINN S Í ÍSLENSKUM KVEÐSKAP 63 Og í 12. „Passíusálmi“ eru þessar ljóðlínur:14 sem fugl við snúning snýst sem snaran heldur. Þeir sem fjallað hafa um bragfræði og útlistað bragreglur hafa ekki verið á einu máli um hvernig skuli nota hljóðið s í stuðlun. Jóhannes L. L. Jóhannsson fjallar um gnýstuðla (án þess þó að nota það heiti) og bendir á að jafnan hafi verið vitað að sérhljóðar (radd- hljóðar/vocales) séu taldir sem einn stafur í stuðlun og samhljóðarnir (consonantes) verði að vera hinir sömu „til að tengja vísuorðin, svo og að stafasamböndin sk, sp og st, gilda hvert um sig sem einn staf- ur“.15 Síðar í greininni segir Jóhannes:16 Hitt er mjög einkennilegt í þessu efni, og sýnir næmleik ís- lenzkrar heyrnar, að mörgum er illa við að óhreint s (c: s. á undan l, m, n,) sé haft fyrir hljóðstaf á móti hreinu s. (c: s á undan raddhljóð eða hálfhljóð) og hafa þó skáld bæði að fornu og nýju leyft sér að setja s á móti sl, sm og sn t.a.m. saga-slang- ur, súr-smjör, söngur-snjall. Mun að vísu slíkt aldrei hafa þótt prýði, þó að það teljist leyfilegt, því best er að hreint s sé á öllum stöðunum eða þá óhreint s á þeim öllum. Niðurlag þessarar efnisgreinar Jóhannesar mætti skilja á þann veg að hann telji best að annaðhvort sé s + sérhljóð/j/v notað í öllum þrem- ur tilvikunum (báðum ef ljóðstafir eru tveir) eða þá að nota beri saman s+l/m/n og gildi þá einu hvert af samhljóðunum þremur fylgi s-inu. Samkvæmt því væri viðunandi að nota samböndin sl, sm og sn sem stuðla og höfuðstaf í sama vísufjórðungi. Þetta er þó ekki alveg áreiðanlegt enda orðalagið óljóst. Verið getur að þegar Jóhannes talar um að óhreint s skuli vera í öllum stuðlunum eigi hann við að saman skuli nota sl, sl og sl, sm, sm og sm o.s.frv. Jakob Jóhannesson Smári ræðir einnig um þessa stuðlun:17 14 Hallgrímur Pétursson (1996:72), feitletrun mín, RIA. 15 Jóhannes L. L. Jóhannsson (1895:244). 16 Jóhannes L. L. Jóhannsson (1895:245). 17 Jakob Jóhannesson Smári (1923:127). c c
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168

x

Són

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Són
https://timarit.is/publication/1139

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.