Són - 01.01.2005, Blaðsíða 96

Són - 01.01.2005, Blaðsíða 96
96 ÞORSTEINN ÞORSTEINSSON Minna má á fyrstu grunnreglu ímagista: að fjalla beint um hlutina,19 sem þýddi meðal annars að sniðganga skyldi margt það sem áður þótti skáldlegt. Þetta fór reyndar í bága við hugmyndir frönsku sym- bólistanna sem Mallarmé orðaði svo: „Að nefna hlutina er að eyði- leggja þrjá fjórðu hluta nautnarinnar af ljóði sem fólgin er í því að þeir renni upp fyrir manni smám saman: að gefa hlutina í skyn, það er draumurinn“, enda þurfi alltaf að vera leyndardómur í skáldskap og markmið allra bókmennta sé að kveikja grun, særa hlutina fram.20 Segja má að sú tvennskonar ljóðhugsun sem hér hefur verið ýjað að togist á með ýmsum hætti í nútímaskáldskap (Pound væri fulltrúi annars sjónarmiðsins, Eliot hins). Örn Ólafsson er sannur formalisti og kallar það „atvinnusjúkdóm menntamanna“ að gefa gaum að hugmyndum í bókmenntaverkum.21 Allt um það er sannfæring mín að ekki sé hægt að rekja þróunarsögu nútímabókmennta að neinu gagni án þess að huga að því um hvað þær fjalla, án þess að skoða yrkisefnin eða með öðrum orðum þær hugmyndir sem leituðu á skáldin. Hér sem oftar dugar enginn either-orism — ekki annaðhvort form eða inntak — því þættirnir eru samofnir og áhrif þeirra gagnkvæm. Rangt væri þó að álíta að hið nýja inntak framkalli sjálfkrafa breytingar á formi, því formið — eða ljóðhefðin öllu heldur — lifir að vissu leyti sjálfstæðu lífi og hefur níu líf eins og kötturinn. Ung skáld sem eitthvað kveður að finna hins- vegar þörf hjá sér til að brjótast undan valdi eldri kynslóða og gam- alla hefða og finna sinn eigin tón, enda hafa formtilraunir sett mikinn svip á nútímaskáldskap og ‚leitin að hinu nýja og ókunna‘ má heita eitt helsta vígorð skáldanna.22 Því eins og Pound hafði eftir Apolli- naire: Það er ekki hægt að burðast með líkið af föður sínum hvert sem maður fer.23 19 „1. Direct treatment of the ‘thing’ whether subjective or objective.“ Í „A Retrospect“, Ezra Pound (1963:3). 20 „Nommer un objet, c’est supprimer les trois-quarts de la jouissance du poëme qui est faite de deviner peu à peu: le suggérer, voilà le rêve. […] Il doit y avoir toujours énigme en poésie, et c’est le but de la littérature, — il n’y en a pas d’autres — d’évo- quer les objets.“ Stéphane Mallarmé (1945:869). 21 Örn Ólafsson (1992:23). 22 Í áðurnefndri grein minni minntist ég á Baudelaire í þessa veru (Þorsteinn Þor- steinsson 2001:138, 15. amgr.); ‚hið ókunna‘ (l’inconnu) var grunnstef hjá Rim- baud; og Make it new! var vígorð Pounds. 23 Ég hef ekki fundið þessi orð hjá Apollinaire en Pound síterar þau svo í grein um vortisismann 1914: „on ne peut pas porter partout avec soi le cadavre de son père“. Walter Höllerer (2003:318).
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168

x

Són

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Són
https://timarit.is/publication/1139

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.