Són - 01.01.2005, Page 107

ÞANKABROT UM LJÓÐBYLTINGAR 107
Áður en punktur er settur aftan við syrpu þessa um fríljóð er við
hæfi að skoða eitt dæmi úr fyrstu bók Sigfúsar Daðasonar:
Ljóð VII (Mosaþakið hraunið …)
Mosaþakið hraunið
hlustar á fjöllin langt í fjarska.
Hafið flugvélarnar og vindarnir
taka til starfa.
Við förum upp eftir skáhöllum sjávarfletinum
við finnum jörð undir fótum okkar
rigninguna slá andlit okkar
við finnum nýja aðferð til að lifa ennþá —
rísandi sól
(annan dag
djúp vötn
og firnindin).
Sigurður Pálsson skáld hefur lýst því þegar hann kynntist fyrst þessu
ljóði Sigfúsar, þá unglingur norður í Öxarfirði: „Eitthvað heillandi
hafði opnast. Ný tegund ljóðtexta sem ég hafði aldrei séð áður, ófyrir-
sjáanleg, óútskýrð.“ Og enn segir hann: „[É]g fékk aðkenningu af því
sem sérfræðingar kalla hugljómun. Mér leið eins og ég hefði fengið
eldingu í hausinn. Þetta voru fyrstu kynni mín af nútímaljóðlist.“58
Þeir sem yngri eru og hafa vanist óbundnum ljóðum sem sjálf-
sögðum hlut eiga erfitt með að ímynda sér hvað það var ævintýraleg
reynsla að lesa ljóð eins og „Mosaþakið hraunið“ árið 1964, að ég tali
nú ekki um árið 1954. Tökum bara hrynjandina í fyrstu línunum:
„Mosaþakið hraunið / hlustar á fjöllin langt í fjarska“, þar sem mátt
hefði búast við reglulegum tvíliðum: „Mosaþakið hraunið hlustar / á
hnúkafjöllin langt í fjarska.“ Munurinn var ótrúlegur. Erfitt er að
segja hvað það var sem lesandann skipti mestu máli, í hverju hið nýja
var einkum fólgið. Kannski var tilbrigðarík hrynjandin mesta ný-
næmið. Eða það hvernig skipt var um svið snögglega og áreynslulaust
(í fjórum síðustu línunum) í lýsingunni á þessari ferð út í óvissuna.
Svo var það leikurinn í ljóðinu, og sigurvissa ungs manns sem fagnar
58 Sigurður Pálsson (2003:87 og 90).