Skírnir - 01.01.1971, Page 175

SKÍRNIR
RITDÓMAR
173
Hér er enn eitt dæmið um skemmtilegan æskumóð Sigurðar Nordals. Svo-
kölluð „þurr fræði“ hafa aldrei átt upp á hans pallborð. Hitt tek ég eins og
það er talað, að óttast þurfi mjög um geðheilsu þeirra, er kynnu að vilja for-
vitnast um aðrar heimildir.
Umgengni manna við heimildir sínar hlýtur að fara nokkuð eftir þeim til-
gangi, sem þeir hafa með verki sínu. Ef þeir ætla því að vera einn hlekkur í
langri keðju lifandi, fræðilegrar umræðu, hlýtur umgetning og vísan til skoð-
ana annarra að vera sjálfsögð. Hins vegar getur sérhver ritgerð verið jafngóð
hugvekja og jafnmerk heimild um sjálft viðfangsefnið án tilvísana, og umfram
annað getur hún verið jafnmerk heimild um höfund sinn, þótt hann láti hjá
líða að tíunda skoðanir allra fyrri fræðimanna.
Sigurður kveðst ætla verki sínu fremur „... að verða eggjun til sjálfstæðs
lestrar og umhugsunar en að mig langi til að troða mínum eigin skilningi upp
á lesendur." (139. bls.).
Þessum tilgangi hygg ég að höfundur nái með verki sínu, og eftir þeirri lífs-
reglu, sem í honum felst, mættu allir bókmenntafræðingar freista að lifa. Höf-
undi er ljóst, að hin endanlega bókmenntaskýring er ekki til, en að líf bók-
menntanna er m. a. fólgið í því að þær lifa í hinu óútskýrða og óútskýranlega
með nýjum og nýjum kynslóðum. 011 er bókin verðug heimild um höfund sinn
og höfuðkosti hans sem bókmenntaskýranda, andríki, skarpar gáfur og mann-
leika.
Sveinn Skorri Höskuldsson
EBERHARD RUMBKE:
HJÁLMAR JÓNSSON í BÓLU
Ein islandischer Dichter des 19. Jahrhunderts
Göttingen 1968
Islenzk fræði hafa löngum dregið að sér huga erlendra vísindamanna, en a.
m. k. að því er snertir bókmenntahlið þeirra, þá hafa það til skamms tíma
fyrst og fremst verið fornbókmenntirnar, sem þar hafa komið við sögu. Nú
hefur það hins vegar gerzt, að þýzkur maður, Eberhard Rumbke, hefur valið
sér Bólu-Iljálmar að viðfangsefni og samið um hann doktorsritgerð, allmikið
verk eða hátt á fimmta hundrað blaðsíður. Er ritgerðin enn óprentuð, en
ljósfjölritað eintak hennar hefur verið sent Skírni til umsagnar.
Af ritgerðinni má sjá, að höfundur hennar hefur dvalizt hér á landi vetur-
inn 1963-4 við íslenzkunám og að auki tvo mánuði sumarið 1965 við efnis-
söfnun til hennar. Verkið sjálft er hins vegar unnið í Þýzkalandi. Ljóst er, að
hann hefur á þessum tíma náð verulegu valdi á íslenzku og býr auk þess
yfir nokkuð staðgóðri þekkingu á norrænum og forníslenzkum fræðum.
Á hinn bóginn kemur annað í ljós við lestur ritgerðarinnar, en það er
meinlegur þekkingarskortur höf. á sviði íslenzkra bókmennta eftir siðaskipti.
Undirritaður hefur lítillega fengizt við þetta sama efni á námsárum sínum