Skírnir - 01.09.1995, Blaðsíða 107

SKÍRNIR
STJÓRNARSKRÁ OG MANNRÉTTINDI
377
og starfrækja stéttarfélög gengur þannig framar rétti manna til að
standa utan þeirra. Rétti stéttarfélaga til að framfylgja kjarakröf-
um með verkföllum er framfylgt þannig að því er enginn gaumur
gefinn hvers konar hagsmuni er verið að verja. I skjóli verkfalls-
réttarins leyfist einum hópi launþega - jafnvel þeim sem bezt er
launaður - að stofna atvinnuöryggi annarra launþega í hættu og
svipta þá rétti til vinnu. Og verkföllum er ekki beint gegn hags-
munum sem bundnir eru við fjármuni. Með þeim er ráðizt á rétt
skólanemenda til menntunar, á rétt sjúklinga, öryrkja og gamal-
menna til að njóta líkamlegrar og andlegrar heilsu.12 Með verkföll-
um er jafnvel ógnað grundvelli stjórnskipunar landsins. Kennarar
sem áttu í verkfalli 17. febrúar til 28. marz 1995 hótuðu að hindra
afnot af skólastofum með þeim rökum að gengið væri inn á verk-
svið þeirra með því að búa skólastofur til kosninga. Rafiðnaðar-
menn höfðu við orð að stöðva útsendingar útvarps og sjónvarps
fyrir kosningar 8. apríl 1995 ef til verkfalls kæmi. Samkvæmt því
víkja meginreglur stjórnskipunarinnar fyrir verkfallsréttinum.
Rithöfundar og blaðamenn krefjast tjáningarfrelsis eins og
vænta má og eðlilegt er og fylgja þeim rétti svo fast eftir að hon-
um er skipað skör hærra en rétti manna til friðhelgi einkalífs,
heimilis og fjölskyldu, auk þess sem dregið hefur verið úr æru-
vernd þeirra sem sinna störfum í almannaþágu.13
Vernd eignarréttar og atvinnufrelsis ræðst mjög af því hvaða
hagsmunasamtök eru til varnar. Því öflugri og áhrifameiri sem
samtök eru þeim mun betur eru þessi mannréttindi tryggð.
Þannig sýnir reynslan að mannréttindi hins sterka eru betur
tryggð en hins sem minna á undir sér; réttur hins almenna þjóðfé-
lagsþegns, t.d. neytandans, er þá oftast fyrir borð borinn.14 Hinn
ófyrirleitni þrýstihópur er skilgetið afsprengi réttindagreinanna.
brotið gegn 21. gr. 3. mgr. mannréttindayfirlýsingar Sameinuðu þjóðanna frá
10. desember 1948 og 24. gr. b alþjóðasamnings um borgaraleg og stjórnmála-
leg réttindi frá 16. desember 1966.
12 Sjá nánar Viðauka II.
13 Sjá nánar Viðauka III.
14 Regluverk búvöruframleiðslunnar hefur ekki verndað eignar- og atvinnurétt-
indi tiltekinna hópa framleiðenda gegn ágangi annarra. Sjá nánar Sigurð Lín-
dal: Stjórnkerfi btívöruframleiðslunnar og stjórnskipun Islands. Ulfljótur,