Jón á Bægisá - 01.04.1997, Blaðsíða 25

Á mörkunum
bið ég ykkur að muna sérstaklega eftir orðunum landamærahaf og
borðstokkur og setningunni „hvarf Hvínu var svo afdrifaríkt að engu
var líkara en hurð hefði smollið aftur í heilanum á henni“ (skáletrun
er mín)).
En aftur að sögunni. Telpan er í bíl föður síns og kynntar eru til
sögu tvær konur. I fyrsta lagi barnfóstran, Nancy, sem leggur hart að
sér við að kenna henni ensku og í öðru lagi Sína, gömul íslensk kona
sem hefur búið í Kanada í fjölda ára og þau eru einmitt í bílnum á
leiðinni í heimsókn til hennar. Við skulum grípa niður í söguna aft-
ur. Þegar hér er komið hefur Nancy árangurslaust reynt að kenna
telpunni réttan framburð á orðinu reidíó:
Þú hlýtur að geta sagt það. Reidíó.
Telpan hlustaði vandlega. Hún opnaði munninn, teygði hann í
réttar áttir. Teygði hann lengra og lengra af því Nancy fylgdist vel
með. Nancy hafði augun límd við munninn á henni, rýndi upp í
hana, framhjá tönnunum, niður í kok. Nancy fylgdist með hljóðinu
alveg neðan úr maga. Reidíó, reidíó, reidíó, söng í höfðinu á telp-
unni. í hundraðasta sinn ætlaði hún að reyna. Ætlaði að segja það
rétt. Til þess að losna við Nancy.
Radíó.
Það kom svona út úr henni. Hún heyrði það sjálf. Hún hafði ekki
hugsað það svona. Það var tungan sem sagði ra . . eða maginn. Hún
gerði þetta ekki. Hljóðið skrapp út sjálfkrafa án þess hún vissi eins
og þegar kemur allt í einu út úr manni hiksti eða hósti.
Um leið og Nancy opnaði munninn til að leiðrétta hana gerðist
annað, mjög óvænt. Hönd telpunnar skaust harkalega fram og sló
Nancy bylmingshögg utanundir. Telpan heyrði smella í löðrungn-
um, hún sá höndina slá en það var eins og höndin væri ekki lengur
föst við hana. Höndin var laus. Telpan hafði ekki einu sinni vitað af
því að höndin ætlaði að slá. Hún ákvað það ekki. Höndin hafði gert
það sjálf. Höndin og tungan og maginn. Telpan uppgötvaði að hún
var í pörtum sem allir höguðu sér að vild (bls. 53-54).
Hér þarf kannski ekki að hafa mörg orð. Telpan bregst ósjálfrátt við
þeirri þvingun sem hún er beitt - hún slær frá sér þegar hún er orð-
in þreytt á því tungutaki sem Nancy er að reyna að ná á henni (eða
af henni). (Munið þetta: tunguna, höndina og magann sem haga sér
sjálfstætt, og munið löðrunginn.)
En tungan hagar sér ekki sjálfstætt að eilífu og tungan er tamin og
gamla tungan er bæld og gleymd og hin nýja tekur yfir: „Endalok
radíótímabilsins var höndin sem sló. Smellur í kinnhesti er eins og
smellurinn í landamærahliði innflytjandans; þegar það smellur í lás
er fortíðin horfin, lagður er af hinn gamli klæðnaður og tekinn upp
nýr (bls. 55).“
Snúum okkur þá að Sínu gömlu. Hún er íslenskur innflytjandi í
Kanada, hefur búið þar í fjölda ára og býr í útjaðri bæjarins. Það er við
fási, á ÆaguJá - HVAT? TALA THU ISLENZKU?
23