Jón á Bægisá - 01.04.1997, Blaðsíða 36

Garðar Baldvinsson
kanadíska, fær hún hins vegar auðveldlega til að trúa því, líktog Diana
Brydon virðist gera, að íslenska þjóðin sé holdgerving vestrænna
goðsagna um Inúíta, m.ö.o. að íbúar landsins séu Inúítar.
Nú gæti kviknað spurning um það hvort nafngiftin „hvíti Inúít-
inn“ sé „tómt ílát“ einsog segir í textanum um orðin. Nafngiftin
missir eiginlega marks þegar henni er beitt í textanum sem niðrunar-
orði í Danmörku. Það gerist í skondnum samslætti ferðasögunnar við
sjálfstæðisbaráttu íslendinga og virðist textinn gefa til kynna að í
byrjun 20. aldar hafi hnjóðsyrðin „konungssinni" og „sambands-
sinni“ sömu merkingu á Islandi og stríðnisorðin „hvítur Inúíti" og
„íslendingur" hafa í Danaveldi kalda stríðsins:
í landi föður míns var ég þekkt sem hundadagastelpan, konungs-
sinni, Dani. Önnur börn kölluðu á eftir mér: Konungs-drusla! Bauni!
í landi móður minnar hjóluðu önnur börn spottandi í hring um-
hverfis mig. Þau pískruðu um það sín á milli á götuhornum að ég
væri hvítur Inúíti, hákarlaæta. Islendingurinn. (bls. 8)6
Hér, og reyndar víðar í textanum, er nafngiftin uppnefni, til háð-
ungar og vísbending um frumstæðni. Slíkt háð hefur lengi farið
fyrir brjóstið á Islendingum og mætti hér minna á þá sögu sem oft
er á hraðbergi höfð að Grímur Thomsen hafi verið svo þreyttur á
að aðrir Evrópubúar skyldu álíta hann af frumstæðu fólki kominn
að hann hafi svarað spurningu Belga nokkurs um það hvaða
tungumál þessir skrælingjar á íslandi töluðu með hinni fleygu
spælingu: „belgísku", því Belgar eru svo lánlausir að eiga ekki eig-
ið tungumál. í The Prowler er einmitt sem „Inúíti“, „íslendingur"
og „hvítur Inúíti“ séu alger samheiti og verður því sú spurning
áleitin hvort einkunninni „hvítur“ sé ekki ofaukið og að skammar-
yrðið „skrælingi" á sjötta áratugnum sé hreiniega rangt þýtt með
orðinu „Inúíti“, hinu pólitískt rétta orði níunda áratugarins og
fjölmenningarinnar. Hér gæti þó fjölþættur uppruni sögukonunn-
ar einnig splundrað spurningunni með því að grafa undan mögu-
leikanum á einu svari eða einni spurningu og gefa til kynna að
kannski sé spurningin flóknari en „hver ertu?“ eða að svarið sé
mun flóknara en „Islendingur“ eða „(hvítur) Inúíti“, þarsem sér-
hvert orð er ferðataska, jafnvel tómt ílát sem hver og einn þarf að
merkja sinni menningu.
Keisaraleg sjálfsvera og skortur íbúanna
Þótt hugsanlegt sé að með orðinu „Inúíti“ beygi textinn sig undir kröf-
6 Á frummáli: „In my father’s country I was known as the dog-day girl, a mon-
archist, a Dane. Other kids shouted after me: King-rag! Bean!
In my mother’s country other kids circled me haughtily on their bicycles.
They whispered among each other on the street corners that I was a white
Inuit, a shark eater. The Icelander.” (bls. 8)
34
fás,. d JföayMá - TÍMARIT ÞÝÐENDA 1*1997