Jón á Bægisá - 01.10.2009, Blaðsíða 28

ÁstráSur Eysteinsson
Stundum hef ég verið að því spurður, hvers vegna ég hafi einkum valið
mér til þýðinga ljóð frá fyrri tímum en harla lítið sinnt um nútímaljóð.
Jafnvel hef ég verið grunaður um að hafa óbeit á kveðskap nútímamanna,
eða telja hann svo lítils verðan, að ekki taki því að orða slíkt á íslenzku.
Ljótt væri ef satt væri. Ástæðan til þess að ég hef að mestu látið hrein-
ræktuð „nútímaljóð“ í friði er eingöngu sú, að ég hef talið æskilegt að
yngri menn en ég fáist við að þýða þann skáldskap sem efstur er á baugi
um sinn, og virðist mér óþarft að rökstyðja það nánar. Nógu margar eru
eyðurnar frá íyrri tímum.1
Eg er feginn þessari klausu Helga, því að hún sýnir hversvegna ekki er
hægt að láta höfundana sjálfa (og þýðendur eru í þeim hópi) um að skrifa
bókmenntasöguna. Það er sitthvað sem fræðimenn þurfa að iðja - m.a. að
benda á að Helgi hefur þýtt allmörg módernísk ljóð, jafnvel „hreinræktuð"
nútímaljóð, og í rauninni tekið þátt í þeim hræringum sem virtust beinast
gegn hinum bragbundna hefðarkveðskap sem Helgi vann af mildu kappi
að því að endurnýja, eins og fyrr sagði. Að þessu leyti er hann eins og
fjölhæfur listmálari sem finnur sig kallaðan til að sinna ólíkum flötum á
ýmsum stöðum í þeirri nýju heimsmynd ljóðlistarinnar sem til verður hér á
landi. Oft er litið svo á að umrætt skógarljóð Goethes sé um feigðina, hinn
aðvífandi dauða, en hér kemur annað ljóð þar sem Helgi hefur þýtt yfir á
íslensku aðra ljóslifandi dauðamynd, úr allt annarri átt - hér er það kannski
dauðinn sjálfur sem er vegfarandinn. Þetta er „Malaguena“ eftir Lorca sem
Helgi þýddi 1957 (og aðrir mikilhæfir þýðendur áttu eftir að reyna við síðar
og fóru þar með í samræðu við Helga). Helgi kallar það „Tataraljóð11:2
Dauðinn
kemur og fer
á kránni.
Það líða svartir hestar
og skuggalegt fólk
um djúpa vegu
gítarsins.
1 í skugga lárviðar. Þrjátíu Ijóð eftir Hóras, þýðandi Helgi Hálfdanarson, Reykjavík: Vaka-
Helgafell 1991. „Halakleppur“ Helga er á bls. 79.
2 Erlend Ijóðfrá liðnum timum, bls. 242. Ljóð Lorca birtist á frummálinu, ásamt þýðingum
þeirra Helga, Geirs Kristjánssonar, Sigurðar A. Magnússonar og Þorgeirs Þorgeirsonar, í
bókinni Gustur úr djúpi nœtur. Ljóðsaga Lorca á Islandi, ritstjóri Hólmfríður Garðarsdóttir,
Reykjavík: Stofnun Vigdísar Finnbogadóttur í erlendum tungumálum, Háskóla íslands
2007, bls. 172-176.
26
á .93œýfájá - Tímarit um þýðingar nr. 13 / 2009