Jón á Bægisá - 01.10.2009, Blaðsíða 13

Jón á Bægisá - 01.10.2009, Blaðsíða 13
Þýðandi þjóðarinnar Öllum þessum verkum, sem vel standa undir einu, ef ekki fleiri ævi- störfum, sinnti hann meðfram fullri vinnu og þölskyidulífi án styrkja og opinbers stuðnings og gæti ég ímyndað mér að færi um margan þýðand- ann, rithöfundinn eða fræðimanninn sem annað eins væri sett fyrir í upp- hafi ferilsins með sömu skilyrðum. En þar kemur kannski í ljós munurinn á afreksmanni og okkur hinum. En þýðandi þjóðarinnar, er þetta ekki aðeins þægilega stuðluð sam- setning tveggja orða, sem sjaldnast eiga saman þótt samstofna séu? Það sýndi sig í bókmenntasögunni að mikilvirkasti þýðandi hennar nánast hvarf ásamt mörgum öðrum í þjóðlegum niði fljótsins sem kallað hefur verið þjóðarbókmenntir og hver þjóð sem til þjóða vill teljast finnst hún eiga einstakar og það felur í sér útilokun erlendra bókmennta, jafnvel þótt þýddar séu. Það hefur a.m.k. verið þróunin á Vesturlöndum, til hafa orðið breskar bókmenntir, danskar bókmenntir, franskar, þýskar og svo mætti lengi telja, allt sérstæðar bókmenntir með sína eigin sögu ef marka má bókmenntasögur og heilu fræðigreinarnar við þúsundir háskóla um allan heim. Samhliða þessari þróun, sem er alls ekki eins gömul og margir ætla, varð til hugmynd um haf heimsbókmennta þar sem fljótin hafa runnið saman í eina ægivíðáttu. Það má kannski teygja myndina lengra og velta fyrir sér hlutverkum þeirra silunga sem staðbundnir eru og laxanna sem synda til hafs til að ná sér í æti áður en þeir snúa aftur til að hrygna að nýju í heimaánni sinni. Hugmyndin um heimsbókmenntir hefur oftast verið skrifuð á skáld- ið, þýðandann og fræðimanninn Johann Wolfgang von Goethe sem taldi heimsbókmenntirnar vera að leysa þjóðarbókmenntir af hólmi þegar árið 1827 og sýnir það kannski að ekki eru jöfrar andans alltaf spámannlega vaxnir. Mig langar þó að skjóta því að í framhjáhlaupi að hugmyndin um heimsbókmenntir er allmiklu eldri og svo skemmtilega vill til að hún tengist íslenskum bókmenntum beint. Það var nefnilega þýski átjándu aldar sagnfræðingurinn August Ludwig Schlözer í Göttingen sem hugs- aði þetta á undan Goethe og það árið 1773, ári áður en sá síðarnefndi gaf út Werther sinn og varð frægt ungskáld á einni nóttu. Það var í lítilli bók sem heitir Islándische Litteratur und Geschichte þar sem því var líkast til fyrst haldið fram að til væri eitthvað sem heitir heimsbókmenntir og að íslenskar bókmenntir heyrðu til þeirra. Það gerðist í kjölfar þýðinga á þeim á erlend mál og eftir það urðu þær æ oftar þýddar, því það má telja vera hlutverk þýðinga innan heimsbókmenntanna að gera þær yfirleitt kleifar. Þannig urðu jaðarbókmenntir Islendinga að heimsbókmenntum, fyrir tilstilli þýðinga, jaðarinn hreyfðist inn að miðju eins og Ástráður Eysteinsson hefur túlkað það í grein sinni „Jaðarheimsbókmenntir" í Jóni á Bægisá (8. hefti, 2004). á Jffiœyúá — af og frá, ég kann ekki nokkurt erlent tungumál 11
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128

x

Jón á Bægisá

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jón á Bægisá
https://timarit.is/publication/1166

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.