Jón á Bægisá - 01.10.2009, Blaðsíða 63

Hversu kdtar eru Vindsórkonuri
merkingunni að mæla lengd, þyngd o.s.frv. Orðin hljóma eins, og það fer
vel á því, og svo betrumbætir Helgi orðaleikinn með því að nota ýmis nafn-
orð sem draga má af sögnunum eins og þvermál, magamál, mál málanna.
Eitt af helstu stefjum Vindsórkvennanna er hugmyndin um kokkál-
inn, en á tímum Elísabetar fyrstu þótti þegnum hennar fátt fyndnara en
gift kona sem hélt framhjá manni sínum, og var það tekið sem gefið að
ef karlmaður kvongaðist, þá hlyti kona hans að svíkja hann í tryggðum.
Talað var um að hinn kokkálaði eiginmaður „bæri horn“ á höfði sér og
þess vegna gat öll vísun til horna eða hyrndra dýra, hversu dulin sem hún
var, fengið leikhúsáhorfendur til að springa úr hlátri. Um þetta eru mörg
dæmi í leiktextanum og eitt þeirra er að finna í þriðja þætti þegar bera á
Falstaff út í þvottakörfunni, sem herra Ford reynir að koma í veg fyrir.
Kona hans segir þá:
Mistress Ford: Why, what have you to do whither they bear it? You were
best meddle wit buck-washing.
Ford: Buck? I would I could wash myself of the buck! Buck,buck,buck!
Ay,buck! I warrant you, buck — and of the season too, it shall appear.1
Hér getur orðið „buck“ haft: þrjár mismunandi merkingar. „Buck-washing“
var sérstök aðferð sem notuð var til að ná óhreinindum úr þvotti. I setning-
um Fords getur „buck“ annars vegar þýtt karlkyns dýr með horn, sem þá
táknar það að vera kokkálaður, en hins vegar getur það þýtt að eðla sig. Það
er ekki hægt að segja að Helgi nái alveg utan um allar merkingar orðsins
„buck.“ Þarna þarf kannski meiri spuna og djass.
Frú Vað: Nú, hvað kemur þér við hvert þeir fara mað það. Þér ferst að
hafa þvottinn á hornum þér!
Vað: Á hornum mér? Gæti ég bara þvegið af mér hornin! Horn, horn,
horn, og klaufir auðvitað! Og það á fengitíma; viti menn.
Ein frægasta ræða verksins er kokkálsræða Fords, sem á sér stað eftir fyrsta
fund hans í gervi Gils með Falstaff á Sokkabandinu. A fundinum lýsir
Falstaff væntanlegu stefnumóti við frú Vað og hvernig hann ætlar að not-
færa sér hana og eigur eiginmanns hennar, sem hann kallar kokkál eða
„cuckoldy knave“ og „cuckoldy rogue" og hann talar um að hann ætli að
ógna honum með kylfu: „it shall hang like meteor o’er the cuckold 's horns",
i Shakespeare, William: TheMerry Wives ofWindsor III.3.146-150.
á fffiayáiá- — af og frá, ég kann ekki nokkurt erlent tungumál 61