Jón á Bægisá - 01.10.2009, Síða 74

Ásdís Sigmundsdóttir
ments of unchasitie) attcmptyng all adventures of peryll, for thattaynyng
of their wished lust.1
I Ijóðinu sjálfu er fordæmingin þó langt í frá að vera áberandi, eins og sjá
má t.d. þegar Brooke segir um Rómeó: „Then Romeus, whose thought was
free from foul desire:“;2 fremur virðist hann heillast af tilfinningaofsa elsk-
endanna. Það er helst í viðhorfi hans til bróður Lárens og fóstrunnar sem
fordæmingin kemur fram, þannig er það ekki síst vegna þess að Lárens er
hræddur um að vera refsað fyrir að hafa gefið Rómeó og Júlíu saman án
leyfis foreldranna sem hann ákveður að hjálpa þeim.3 A hinn bóginn er þó
talað um hann sem vitran ráðgjafa og hann er fulltrúi rökhugsunar í enn
meira mæli en hjá Shakespeare."1
Eitt helsta einkenni Shakespeares er sú mikla áhersla sem hann leggur á
andstæður bæði í því hvernig hann raðar niður efnisatriðum, í sögusviði,
myndmáli og persónusköpun. Shakespeare lætur t.d. tragískar senur og
fyndnar skiptast á. I einu dramatískasta atriði Rómeó ogjúlíu, þegar fóstr-
an og síðan foreldrarnir finna Júlíu að því er virðist látna, þá hefst atriðið
á lýsingu á undirbúningi fyrir brúðkaupsveisluna; atburðarásin er hröð,
persónur fara inn og út, orðaleikir með kynferðislegum undirtón ganga á
milli og þegar fóstran fer að vekja Júlíu þá er það með tvíræðum brönd-
urum um komandi brúðkaupsnótt. Eftir að þau uppgötva að Júlía er látin
og hafa barmað sér fara þau af sviðinu til að undirbúa jarðarförina en þá
koma tónlistarmenn og þjónn og þeir fara að tala um tónlist og grínast.
Þannig ramma hversdagslegar og fyndnar senur inn harminn sem gerir það
að verkum að harmleikurinn verður áhrifameiri.5
Þetta atriði dregur athyglina að annarri algengri viðbót Shakespeares
en það er húmorinn. Það er ekki þar með sagt að fyrirmyndir hans hafi
verið húmorslausar en Shakespeare ýkir og bætir við. Persóna fóstrunnar er
dæmi um fyndna viðbót Shakespeare en hún er þó ekki uppfinning hans
eins og stundum er haldið fram. Hún kemur upprunalega frá Bandello og
er að finna bæði í verkum Boisteau og Painter. Hjá Painter er fóstran efins
um ástarævintýrið í fyrstu:
1 Brooke, Romeus and Iuliet, bls. 3-4.
2 Sama. Lína 545.
3 Sbr. „since he himself had bin / The chiefest cause, that she unknown to father or mother
/ Not five months past, in that self place was wedded to another." Sama. Línur 2049-51.
4 Sbr. röksemdafærslu hans við Rómeó eftir að hann er dæmdur í úlegð í línum 1350-
1480.
5 Þetta atriði var þó eitt af þeim sem leikskáld frá tímum Shakespeares voru gagnrýnd fyrir
þ.e. að blanda saman tragík og kómík en það var ekki í samræmi við klassísk fræði.
72
á JÁBayedá — Tímarjt um þýðingar nr. 13 / 2009