Jón á Bægisá - 01.10.2009, Blaðsíða 80

Ásdís Sigmundsdóttir
að fyrsta samtal Rómeós og Júlíu er einmitt um hendur en Merkútsíó fær
annað og meira hlutverk. Mikilvægasta hlutverk hans er hvernig hann deyr
og þær afleiðingar sem það hefur.
f öllum þeim sögum sem á undan koma er ástæða útlegðar Rómeós sú
að hann drepur mann, og frá og með Luigi da Porto er það Tíbalt frændi
Júlíu. En eftir því sem sagan þróaðist virðast höfundarnir reyna að draga
úr sök Rómeós. Hjá da Porto er Rómeó þátttakandi í bardaga fjölskyldn-
anna frá upphafi og þó hann reyni að drepa ekki ættmenni Júlíu þá missir
hann að lokum stjórn á skapi sínu og drepurTebaldo.1 Hjá Bandello reynir
Rómeó að stöðva bardagann en þegar Tebaldo neitar að hætta og ræðst að
honum þá stingur Rómeó hann margsinnis í hálsinn. Utgáfur Boisteaus,
Painters og Brookes hafa sömu atburðarás en leggja meiri áherslu á sátta-
tilraunir Rómeós og ofsafengnar árásir Tíbalts á hann. Shakespeare bætir
svo um betur og hjá honum er ástæða morðsins hefnd vegna dauða vinar.
Merkútsíó með köldu hendurnar verður að Merkútsíó sem verður kaldur
nár og rekur með því Rómeó til að drepa frænda Júlíu. Það hvernig Shake-
speare tekur línur, myndmál og andstæður í fyrirmyndum sínum og lætur
þær skapa eða styðja við grunnþemu verks síns einkennir skapandi nálgun
hans til endurvinnslu.
Hið ríkjandi myndmál Shakespeares í gegnum allt verkið eru and-
stæður ljóss og skugga, dags og nætur, þar sem ástarsenur elskendanna
eiga sér ætíð stað í myrkri á meðan dagurinn ber með sér átök, bæði milli
kynslóða og fjölskyldna. I verkum Painters og Brookes er strax í ballsen-
unni lögð mikil áhersla á andstæður ljóss og skugga, en þeir eru ekki færir
um að draga það jafn sterkum dráttum og tengja það atburðarásinni og
Shakespeare. Þegar Rómeó er að kveðja Júlíu notar Brooke vísanir í klass-
ík, þ.e. Venus, Aróru og Föbus, til að vekja athygli á komu morgunsins.
Hann notar um tuttugu og fimm línur til þess en endar á: „Then hath
these lovers’ day an ende, their night begonne, / For eache of them to other
is as to the world the sunne.“2 Dagrenning veldur hins vegar örvæntingu
hjá Júlíu Shakespeare og hún reynir að sannfæra sig og Rómeó um að nótt-
in sé alls ekki liðin og endar það með mun áhrifaríkari hætti: „JULIET:
[...] O, now begone, more light and light it grows. ROMEO: More light
and light, more dark and dark our woes!“3 Það sama gerist í svalasenunni
en þar lýsa Painter og Brooke því hvernig tunglskinið gerir það að verkum
að Júlía sér Rómeó í garðinum. I meðförum Shakespeares vekur sú mynd
1 Caso (ritstj.), Romeo and Juliet: original text of Masuccio Salernitano, Luigi de Porto,
Matteo Bandello and William Shakespeare, bls. 32.
2 Brooke, Romeus and Iuliet. Línur 1725-26.
3 Shakespeare, Complete works: The RSCShakespeare. Línur 3.5.35-36.
78
á- , 'jSaydjá — Tímarit um þýðingar nr. 13 / 2009