Þjóðmál - 01.12.2009, Qupperneq 23

Þjóðmál vetur 2009 21
Afdrifarík mistök
kallar einu nafni „movement conservatives“
eru frjálshyggjumenn sem leggja aðaláherslu
á e) og hægri sinnaðir kristnir bókstafstrúar­
menn sem horfa einkum á f ) til dæmis settir
undir einn hatt . Slík flokkun er ansi gróf .
Til að átta sig á sögu Repúblikanaflokksins
undanfarna áratugi held ég að nauðsynlegt
sé að skoða sérstaklega uppgang bókstafs­
trúar manna á síðasta fjórðungi 20 . aldar .
Hann átti mjög verulegan þátt í því að öfl í
flokki repúblikana tóku að mæla fyrir harðari
andstöðu gegn ýmsu sem hefur öðlast fastan
sess í samfélagsháttum nútímans heldur en
samrýmst getur eiginlegri íhaldssemi .
Ýmislegt bendir til að áhrif bók stafs trú­
armanna fari heldur minnkandi í banda ­
rísk um stjórnmálum og ætla má að þar með
minnki áhrif þeirra sem helst ýttu eiginlegri
íhalds semi til hliðar í Repúblikana flokkn­
um . Raunar bendir Tanenhaus sjálfur á
það, á öftustu síð um bókarinnar, að meðal
áhrifamanna í flokkn um megi enn finna hóf­
sama fulltrúa ær legrar íhaldssemi og pólitísks
raunsæis og nefnir sem dæmi bæði Arnold
Schwarzenegger ríkis stjóra í Kaliforníu og
Charlie Crist ríkis stjóra í Flórída . Hann
bendir líka á að tíðarand inn sé um margt
hlið hollur íhaldssömum gild um .
Þótt íhaldsmenn í anda Burke, Disraeli og Oakeshott, sem vilja fara gæti lega
í breytingar á samfélaginu, eru hæfi lega
efagjarnir á allan stórasannleik og minnug ir
sinna mannlegu takmarkana, hafi ef til vill
látið undan síga í bandaríska Repúblikana­
flokknum hin síðustu ár, eru rökin fyrir
skoðunum þeirra jafn góð og áður og þörfin
fyrir forystu þeirra söm og fyrr . Eins og
Tanenhaus viðurkennir raunar í bókarlok er
skilningur á þessum rökum og þessari þörf
útbreiddur hjá vel menntuðu ungu fólki .
Þótt The Death of Conservativism sé að ýmsu
leyti vel hugsuð og þörf hugvekja held ég að
hún einfaldi veruleikann um of og að höfundur
fullyrði heldur meira en hann getur staðið við
þegar hann segir að íhaldið sé liðið undir lok .
Ífyrrahaust mun JP Morgan hafa ráðið ríkis­stjórn inni að skilja útlán gömlu bankana til
íslenskra fyrirtækja eftir í þrotabúum þeirra en
færa aðeins inn lánin yfir í nýja starfhæfa banka .
Því miður var ekki farið að þessum ráðum . Útlánin
voru færð yfir í nýju bankana þar sem fulltrúar
stjórn málaflokkanna sitja gráir fyrir járnum með
sínar meiningar .
Ef útlán til fyrirtækja væru í þrotabúum gömlu
bank anna væri ekki verið að ræða örlög skuld anna
og skuld aranna í pólitískum bankaráðum, blogg­
síðum, Silfri Egils og Speglinum með tilheyr andi
skít kasti og sleggjudómum heldur í Íslands deildum
Deutsche Bank og annarra erlendra fjármálafyrir­
tækja sem lögðu til hráefnið í íslensku eignabóluna
og eiga þessar kröfur á íslensku fyrirtækin . Í öllu
talinu um flónsku íslenskra bankamanna mætti
stundum geta þess að þeir voru ekki einir á báti .
Það gleymist nefnilega jafnan að stór hluti fjár­
mun anna sem notaðir voru til að sprengja upp
verð á hluta bréfum og fasteignum á Íslandi kom úr
virtum er lend um fjármálafyrirtækjum en stærstu
seðla bankar heimsins höfðu um árabil boðið þeim
fjár magn að vild á mjög lágum vöxtum . Þau eiga
auð vitað sjálf að greiða úr þeim vandræðum sem
fylgja þessum lánum í yfirskuldsettum fyrirtækjum
hér á landi . Íslenskir pólitíkusar eiga ekkert erindi
í það verkefni .
Annar galli á því að færa útlánin yfir í nýju
bank ana er sá að íslenska ríkið þurfti að semja um
verð á þeim við erlendu kröfuhafana . Og menn
geta rétt ímyndað sér hver samningsstaðan er
þegar menn eru búnir að ræna einhverju og vilja
að því búnu fá að semja um verð á ránsfengnum .
Þessar skuldir einkafyrirtækja við gjaldþrota
bank ana koma íslenska ríkinu og íslenskum
skatt greið endum ekki við . Ekki frekar en skuldir
bank anna við fjármagnseigendur í Bretlandi og
Hollandi .
Vef-ÞjóðViljinn, 24 . nóvember 2009 .
Þjóðmál vetur 2009 21